Aka Gündüz
Türk romancısı (Selanik 1886-Ankara 1958). Ortaöğrenimini Galatasaray Sultanisi ile Kuleli Askerî İdadisi’nde yapan Aka Gündüz (asıl adı EnisAvni’dir), Harbiye’deki öğrenimini hastalığı nedeniyle tamamlayamadı. Paris’e giderek Hukuk Fakültesi’ne Güzel Sanatlar Okulu’na devam edip, İstanbul’a dönünce siyasal görüşlerinden ötürü Abdülhamit yönetimi tarafından Selanik’e sürüldü. 31 Mart Olayı üstüne İstanbul’a yürüyen Hareket Ordusu’na gönüllü olarak katılıp, İstanbul’a gelerek, yaşamını yazılarıyla kazandı. İstanbul’un işgalinde (1919) Malta’ya sürülüp, dönüşünde yazarlığı sürdürdü. Cumhuriyet döneminde Ankara milletvekilliği yaptı (1932-1946). Edebiyata şiirle giren Aka Gündüz’ün, “Enis Avni” adıyla yazdığı ilk şiiri Mecmua-yı Edebiye ‘de (1900) yayınlanmış, ama daha sonra makale, öykü, roman ve oyun yazarı olarak ün salmıştır. İlk öykülerinde içten bir Türkçülük, saf bir ülkücülük göze çarparsa da, giderek romantik bir gerçekçiliğe, doğalcılığa kaymış, değişik çevreleri, kişilikleri konu almıştır. Yalın bir anlatımın yanı sıra, oldukça canlı diyaloglar kurmasına karşın, tekniği oldukça kusurludur.
Romanları: Kurbağacık (1919), Dikmen Yıldızı (1927), İki Süngü Arasında{‘\929), Kokaini 1935), Üvey Ana (1935), Çapraz Delikanlı (1938), Zekeriya Sofrası (1938), Bir Şoförün Gizli Defteri {1943-1946), Sansaros (1946), Bir Kızın Masalı (1954).
Öyküleri: Türkün Kitabı (1913), Türk Kalbi (1913), Hayattan Hikâyeler i\92ü),Bu Toprağın Kızları (1935). Oyunları: Aşk ve İstibdat (1908), Muhterem Katil (1914), Yarım Türkler^9]9), KöyMuallimi^932), Mavi Yıldırım (Gazi’nin Gizli Ordusu, 1933),O Bir Devirdi (1938).