EÖTVÖS (Jozsef, baron),

EÖTVÖS (Jozsef, baron), macar şairi, romancısı
ve siyaset adamı (Budapeşte 1813-
ay. y. 1871). Batthyany’nin kurduğu ilk macar
kabinesinde eğitim bakanı (1848) oldu.
Elde edilen imtiyazların ancak ölçülü ve yasalara
saygılı bir siyasetle, korunabileceğine
inanıyordu; fakat Kossuth’un istediği millî
bir ayaklanmanın kaçınılmaz olduğuna inanır
inanmaz çekilerek üç yıl yabancı ülkelerde
yaşadı. 1867’de Avusturya-Macaristan.
uzlaşmasının imzalanmasında, etkili bir
rol oynayınca, Andrassy hükümetinde Eğitim
bakanlığına getirildi ve meclisten ilköğretim
kanununu çıkarmayı başardı. Mensur
eserleri arasında Karthausi (Chartreux
Rahibi) [1839] adlı romanı, macar edebiyatının
ilk felsefî ve psikolojik tahlil romanıdır.
Bu eser, romantik havası bakımından
Goethe’nin Werther’ini hatırlatır. A Falıı
Jegyzöje (Köy Noteri) [1845], Magyarorszay
romanlarıdır. En önemli siyasî eseri, A XIX.
Szazad Uralkodo Eszmeinek Befolyasa az
Alladalomra (XIX. yÿ.’in Temel Düşüncelerinin
Devlete Etkisi) [1851] adlı kitabıdır