Arı Toprak Budacılığı

bugün Asya’nın
doğusunda Mahayana Budacılığmın en yaygın
biçimlerinden biri olan Buda Amitabha’ya
(Japonca: Amida; Çince: Omituofo
“Sonsuz Işık Budası”) kendini adama kültü.
An Toprak Okullan, Amitabha’nın adını
anarak (nembutsu, Japonlara özgü dua
biçimi namu Amida Butsu’dan) kendini ona
gerçekten adayan herkesin Amitabha’nın
Batı Cenneti Sukhavati’de (An Toprak)
yeniden doğacağı inancı üzerine kuruldu.
An Toprak inancı Sanskrit dilinde yazılmış
üç kutsal metne dayanır: Amitayus – vipaşyana
– sutra ya. da Amitayur – dhyana sutra
(Amitayus Üzerine Düşünmeye ilişkin Sutra)
ile “uzun” ve “kısa” Sukhavati – vyuha –
sutra (Batı Cennetinin Betimlenmesi Sutrası).
Bu metinlerde, geleceğin Amitayus’u
(ya da Amitabha’sı) keşiş Dharmakara’nın
öyküsü anlatılır. Dharmakara Budalığa erişince,
vermiş olduğu bir dizi söz gerçekleşecektir.
Bunların en önemlisi olan 18.’sinde,
ona yakaran tüm inananların An Toprak’ta
yeniden doğacaklan, bundan sonra o insanlann
Nirvana’ya hazır olana değin acı ve
istekten arınmış olarak o güzel toprakta
yaşayacakları sözü verilir.
Uzun An Toprak Sutra’sında Buda, Amitabha’nm
öyküsünü anlatır: Çok uzun zaman
önce, bir keşiş olarak 81. Buda’dan
sayısız Buda Topraklanmn görkemini öğrenmiş
ve öbürlerinden 81 kez daha güzel
kendi Buda Toprağını yaratmaya ve şimdi
yaptığı gibi, ona yakaran tüm yaratıklan
orada toplamaya söz vermiştir. Bu sutra’ya
göre, Amitabha’ya yakarmanın yanı sıra,
kişi bir yandan da erdemlerini çoğaltmalı ve
düşüncelerini Nirvana üzerine yoğunlaştırmalıdır.
Daha sonraki kısa An Toprak
sutra’sında ise Kutsanmış Toprak, iyi işlerin
karşılığı bir armağan olarak değil, ölüm
anında Amitabha’nın adını anan herkesin
ulaşabileceği bir yer olarak anlatılır.
Çin’de An Toprak kültünün (Çince: Qingtu)
başlangıcı bilgin Huiyuan’ın 4. yüzyılda
kurduğu, düşüncelerini Amitabha üzerine
yoğunlaştıran bir keşiş ve halk topluluğuna
kadar götürülebilir. Tanluan ile ardıllan
Daochuo ve Shandao bu öğretiyi benimseyerek
6 ve 7. yüzyıllarda yayılmasına öncülük
ettiler; daha sonra da okulun ilk atalan
olarak kabul edildiler. Sanatta ise Amitabha
ile ona eşlik eden geleceğin Budalan
Avalokiteşv^ra (Guanyin) ve Mahasthamaprapta’nın
(Daishizhi) betimlenmesine
önem verildi. An Toprak kültü Çin’de
bağımsız bir mezhep olarak varlığını sürdürdü
ve inançları ülkedeki öbür Budacı
mezheplerin birçok üyesi tarafından da
kabul edilmiştir.
Arı Toprak öğretisini Japonya’ya Tendai
okulunun keşişleri götürdü; 12 ve 13. yüzyıllarda
ise rahip Honen’in çabalanyla ayn
Jodo (Arı Toprak) mezhebi kuruldu. Honen
kendisi gibi birçok insanın bu dünyada
Budalığa kendi çabalarıyla (örn. öğrenme,
iyi işler ya da meditasyon yoluyla) ulaşamayacaklanna,
buna ancak, Amitabha’nm
yardımıyla ulaşabileceklerine inanıyordu.
Nembutsu’yu ezberden okumanın da An
Toprağa kabulün gerekli koşulu olduğunu
vurguluyordu.
Honen’in yandaşı Şinran, An Toprak
topluluklannın en büyüğü olan Şin (Hakiki)
mezhebinin kurucusu olarak kabul edilir.
Şin okuluna göre, tek başına inanç yeterlidir.
Amida’nın adını anmakla yetinmek de
(codo okulunda yapıldığı gibi), öğreti ile
ilgili çalışmalar, sofuluk, meditasyon ve
ayinler gibi kişisel çabaya dayanır. Şin, adın
sürekli anılmasını, inancın ilk ifade edildiği
andan başlayarak söz verilen kurtuluş için
şükretme olarak yorumlar. Okul, Amida’ya
mutlak bağlılık ilkesi üzerine kuruludur;
başka Budacı tannlara tapınılmaz. Şin mezhebinde,
alışılagelmiş Budacı gelenekten
farklı olarak manastırlara yer verilmez.
Codo mezhebi kendi içinde beş kola
ayrılmıştır. Bunlardan Çinzei ve Seizan hâlâ
varlıklannı korumaktadır. Genellikle Codo
olarak anılan Çinzei iki mezhep içinde
büyük olanıdır. Eskiden var olan Ci (Zaman)
mezhebi ise adını, mezhebin kuralı
olarak Shandao duasının (Japonca Zendo)
günde altı kez tekrarlanmasından almıştır.