Arluck, Hyman

Arluck, Hyman bak. Arlen, Harold
arma, bir devlet, hükümdar, aile, kent ya
da dinsel tarikata ait ayırt edici işaret.
Dünyanın hemen hemen her yerinde çok
eski zamanlardan beri özel işaretler kullanılmıştır.
Ama bunlann bugünkü anlamda
arma haline gelmesi, 12. yüzyılda Avrupa’
da gerçekleşmiştir.
Önceleri yalnızca savaşlarda tarafların
ayırt edilmesi için kullanılan arma, daha
sonralan aile soyunu, ittifakları, mülkiyeti
ve meslekleri gösteren bir işaret haline
geldi. Armalara ilişkin günümüze değin
gelen en eski belge, İngiltere kralına ait
yaklaşık 1240’tan kalma bir arma sicilidir.
Arma sicilleri, bir turnuva ya da savaşa
katılan kişilerin armalannı resimli bir liste
halinde veren kitaplardır. Tarihsel açıdan
son derece önemli olan bu kitaplar, aynı
zamanda armacılık sanatının yetkin örneklerini
oluşturur. İlk kez, 13. yüzyıl ortalannda
İngiltere’de görülen arma sicillerinin
resmî amaçlarla derlenmesi işi günümüze
değin sürmüştür.
Armalar kalkan üstüne işlenebildiği gibi,
bazen tek başına bir kalkan da arma
olabilir. Kalkan, armayı biçimlendiren öğelerin
yerlerini tam olarak belirleyebilmek
için dokuz bölüme ayrılmıştır; ayrıca baş ve
taban ya da alt ve üst bölümleri vardır.
Çoğu kez miğfer, miğfer tepeliği, çelenk,
nişan ve taç motifleriyle bezenmiş olan
armalann her iki yanında destek denen
süslü kıvrımlar bulunur. Bunların dışında,
armalarda genellikle bir de özdeyiş vardır.
Kalkanın sağ tarafına sol, soluna da sağ
denir. Armalar başlangıçta herkes tarafından
alınabilirken, daha sonraları yalnızca
krallar tarafından bağışlanmaya başladı. III.
Richard, 1484’te Londra’da bir arma okulu
kurdu. Ayrıca, eskiden zırhı gizlemek için
ya da zırhın yerine giyilen bezden tuniklere
de kalkanın üstündeki armanın aynısı işlenirdi.
Kişilerin ya da ailelerin tarihini ve
fetihlerini belirtmek için kalkanlann üstüne
yapılan bu süslemeler, zamanla savaştan
uzak olan okullar, üniversiteler, loncalar,
kiliseler, dayanışma dernekleri ve hatta
modern kurumlar tarafından da amblem
olarak seçilmeye başladı. Armaların biçimi,
rengi, öğelerinin yerleşimi, armabilim ve
soybilim açısından tarihsel gelenekleri yansıtan
bir göstergedir. Armalarda genellikle
san, beyaz ya da gümüş rengi, mavi, yeşil,
kırmızı, pembe ve siyah renkler kullanılır.