Atonal müzik

atonal müzik, ana yapısal öğe olarak
işlevsel armoninin bulunmadığı müzik. I.
Dünya Savaşı’ndan önce Amold Schoenberg
ve okulunun dışavurumcu yapıtlannda,
katıksız melodik-ritmik öğeler müziksel
biçimin temel belirleyicileri olarak yeniden
ortaya çıktı. Bu durum, Romantik Dönem
sonrası 19. yüzyıl müziğinde eksenin (tonal
merkezin) önemini yitirmesinin mantıksal
ve belki de kaçınılmaz sonucuydu. Örneğin,
Richard Wagner’in Tristan und holde?yi
bestelediği döneme geündiğinde, anlatımcı
kromatizme ağırhk verilmesi, birbirini izleyen
akorlann, kesintiü armonik kadanslarla
kesin olarak belirlenmiş ortak bir tonik
notadan çok, birbirlerine bağlanmalanna
yol açmıştı. Sonuç olarak 12 eşit yanm sesin
oluşturduğu kromatik dizi, işlevsel armoniden
aynlamayan diatonik diziye ağır bastı,
melodik-ritmik gerilimler ve çözülüşler yüzyıllarca
Batı müziğinin yapısını belirleyen
armonik kadanslann ve modülasyonlann
yerini aldı.
Atonal müzik, söz ya da duygulann büyük
yoğunluğa eriştiği görece kısa müziksel
anlatımlara çok uygun geüyor, ama büyük
ölçekli müzik yapıtlannda aynı sonucu vermiyordu.
Arnold Schoenberg bu sevimsiz
ikilemi ortadan kaldırmak amacıyla, yalnızca
birbirleriyle bağıntılı olan 12 ses ile
besteleme yöntemini buldu. Bu yöntem,
Klasik ve Romantik dönemlerde büyük
ölçüde bir yana bırakılan, ama tonal öncesi
müzikle erken tonal müziğin tipik özelüğini
oluşturan katıksız bir çoksesüük düşüncesine
dayanmaktaydı. Ayrıca bak. kromatizm,
çoktonluluk, oniki ton müziği.