Pallenberg, Max

Pallenberg, Max (d. 18 Aralık 1877,
^Viyana – ö. 26 Haziran 1934, Karlsbad,
ÎAvusturya), İtalyan asıllı tiyatro oyuncusu.
Avusturya doğaçlama fars geleneği içinde
yer almış, Alman tiyatrosunun gelişimine
katkıda bulunmuştur.
Sahne yaşamına 1909’da Viyana’da, revü
ve operetlerle adım attı. Kısa bir süre sonra
Berlin’deki Deutsches Theater’de(*) Max
Reinhardt’la çalışmaya başladı. Komedi
rollerindeki doğaçlama yeteneğiyle adını
duyurdu. Bu yeteneği karşısındaki oyuncular
için güçlük yaratmakla birlikte, kendi
oyununa, hem eleştirmenlerin, hem de
izleyicilerin övgüsünü kazandıran bir doğallık
ve inandıncılık katıyordu. Reinhardt’la
birlikte doğaçlamaya dayalı farslarda çalışmayı
sürdüren Pallenberg çok geçmeden
daha geleneksel yapıdaki rollere de çıkmaya
başladı.
Özellikle Georg Kaiser’in Von Morgens
bis Mitternachts (1916; Bir Gün İçinde,
1944) oyunundaki veznedar, Ferenc Molnâr’ın
Liliom”undaki Liliom ve Moliere’in
Le Malade imaginaire’indeki (Hastalık Hastası)
Argon tiplemeleriyle büyük başarı
kazandı. Ama en ünlü rolü, Jaroslav Hasek’in
Osudy dobreho vojâka Svejka za
svetove vâlky (1920-23; Aslan Asker Şvayk)
romanından Bertolt Brecht’in uyarladığı ve
Erwin Piscator’un sahneye koyduğu oyundaki
Şvayk oldu. Pallenberg haksızlıklara
uğrayan şaşkın Şvayk tipiyle, Piscator’un
bürokratik işleyişi ve duyarsızlığı eleştiren
ve kesilmiş karikatür karakterler, canlandırma
filmleri, tabelalar ve soyut ışık gibi
öğelere yer veren epik tiyatrosu için kusursuz
bir örnek yaratmıştı. Karısı operet
şarkıcısı Fritzi Massary’nin Yahudi olması
Palma’dan bir görünüm, Mayorka
Keystone
nedeniyle 1930’ların başlarında, Almanya’
dan ayrılmak zorunda kaldı. Tiyatro için
çıktığı yolculuklardan birinde uçak kazasında
öldü.