Clausula

clausula (Latincede “cümlecik”), çoğul
c l a u s u l a e , 13. yüzyıl müziğinde çok kesin
bir biçimde ölçülendirilmiş iki ses partisi
içeren çoksesli tür. Seçkin örnekleri Gregorius
dinseİ ezgisinin(‘) melisma’sı (bir hecede
birçok notanın seslendirilmesi) üzerine
kurulu discantus{*) bölümleridir.
Clausula’lar, sözsüz “ikame” bölümleri
olarak, çok erken bir aşamada bağımsız bir
statü kazandılar. Bu tür clausula’ların ilk
seçkin bestecisi, adı her zaman Paris okulunun
iki ses partili organum’u(*) ile birlikte
anılacak olan Leonin’in ardılı Perotin’dir.
Clausula’dan hemen sonra ortaya çıkan
motet, aslında sözlü bir clausula idi. Ortaçağ
sonlarının danstan esinlenen ritmik
modlar sistemi, düzenli ilk uygulamasını
clausula’da bulmuştur.