Clemens V

Clemens V, asıl adı b e r t r a n d d e g o t (d. y.
1260, Bordelais bölgesi – ö. 20 Nisan 1314,
Roquemaure, Provence, Fransa), 1305-14
arasında papa. Papalık ikametgâhını Fransa’nın
Avignon kentine taşıyarak Avignon
papalığı dönemini (1309-77) başlatmıştır.
Mart 1295’te Comminges piskoposu,
1299’da da Bordeaux başpiskoposu oldu.
1305’te Fransa kralı IV. Philippe’in çabaları
sonucunda Perugia’da papa seçildi. Kardinallerinin
çoğunluğunu Fransızlardan atayarak
kendisinden sonra da bir dizi Fransız
papanın seçilmesini sağladı. Ama papalık
dönemi, çoğuna Philippe’in yol açtığı büyük
sorunlarla geçti.
Kiliseye dünya işlerinde hiç pay tanımayan
Philippe’in zorlamasıyla Clemens, Papa
VIII. Bonifatius’un çıkardığı ve ruhban
zümresinin kilise dışı otoritelere para yardımında
bulunmasını yasaklayan Clericis
Laicos ile papanın üstünlüğünü tanımlayan
Unarn Sanctam (Tek Kutsal) bildirilerini
iptal etti. Philippe, askeri bakımdan güçlü
bir tarikat olan Templier Şövalyeleri’ni de
ortadan kaldırmaya çalışıyordu. Philippe’in
bu tarikatı heretiklikle suçlamasından sonra
Clemens konuyu karara bağlamak üzere
Dauphine’deki Vienne’de bir konsil toplanması
için çağnda bulundu. Konsil hazırlığını
fırsat bilerek, 1309’da geldiği Avignon’u
papalık ikametgâhı olarak belirledi; Fransa
o dönemde Roma’ya göre siyasal bakımdan
daha güçlü olduğundan Avıgnon’un kilise
yönetimi için daha uygun olduğunu düşünüyordu.
Vienne Konsili 1311’de toplandı.
Konsilin, Fransiskenlerin mutlak yoksulluğu
savunan aşın kolu Tincileri (Fraticelli)
heretiklikle suçlayan karannı Clemens
onayladı. Philippe, Nisan 1312’de Cleıııens’ten
Templier tarikatını da kapatmasını
istedi. Clemens bu işi Philippe’e bırakmama
endişesiyle tarikatı kendisi feshetmeyi
yeğledi. Aynca Philippe ve yardımcılan
45 Clemens V
aleyhindeki bütün yazı ve mektuplan papa
lık kayıtlarından sildirdi.
Clemens, VII. Heinrich’in 1308’de Almaı
kralı seçilmesini, 1312’de de Kutsal Roma
Germen imparatorluğuna getirilmesini des
tekledi. Ama Heinrich Napoli kralı Rober
to’ya karşı savaş hazırlığına girişince, Clemens
de Vienne Konsili’nin ve Fransızlann
baskısıyla Roberto’yu destekledi. Sonunda
imparatora karşı keskin tutum alan Clemens,
Heinrich’i aforozla tehdit etti. Heinrich’in
ölümünden sonra tahtın boş kaldığı
sürede imparatorluk yönetiminde hak iddia
eden Clemens, Napoli kralı Roberto’ya
İtalya’da imparator vekilliği unvanını verdi.
Akrabalannı açıkça kayıran Clemens’in
gizli, büyük bir hâzinesi olduğu da sanılmaktadır.
Becerikli ama çekingen bir papa
olan Clemens yakalandığı kanser yüzünden
sürekli hastaydı. Vienne Konsili ile Clemens’in
hüküm ve kararlarını içeren ve
1317’de ardılı Papa XXII. Johannes tarafından
yayımlanan Clementinae, kilise hukukuna
önemli bir katkı niteliğindedir.
Clemens, Perugia’daki okulu üniversiteye
dönüştürmüş ve Paris, Bologna, Oxford ve
Salamanca’da (İspanya) Asya dilleri kürsüleri
kurmuştur. Fransa’ya boyun eğdiği,
Philippe ile işbirliği yaptığı, Heinrich’e karşı
çıktığı, kilise içindeki önemli mevkileri
satma suçunu işlediği ve papalığı Roma’dan
Avignon’a taşıdığı için La divina commedia’mn
(İlahi Komedya) “Inferno XIX”
(Cehennem) bölümünde Dante, Clemens’i
“alçakça işlere bulaşmış yaşa tanımaz bir
kılavuz” ve “yeni İason” (İÖ 175’te Selevkos
kralı IV. Antiokhos’a daha yüksek
vergi vaadinde bulunarak Yahudilerin başrahibi
olan din adamı) olarak niteler.