Edinburg

İskoçya Gaelcesinde duneideann
(Eiden Tepe Kalesi) İskoçya’nın başkenti,
Lothian iline (region) bağlı ilçe
(district) ve kent. İskoçya’nın güneydoğu
kesiminde, Kuzey Denizinin batıya, İskoçya
düzlüklerine doğru uzanan girintisi Forth
Körfezinin güney kıyısında yer alır. İskoçya
kültür, eğitim ve ulusal kimliğinin merkezidir.
Çevresindeki tahkimat 6. yüzyıla değin
tarihlenir; bugün Eski Kent olarak bilinen
ilk yerleşme, 12. yüzyılda Edinburg Şatosu
çevresinde gelişmiştir.
Edinburg, çıkıntı biçimindeki sarp kayalıkların
kesintiye uğrattığı engebeli bir vadide
kuruludur; Castle Rock denen bazalt uçurumlar
kente egemen konumdadır. George
dönemi tarzında inşa edilen Yeni Kent 18.
yüzyıl sonlan ile 19. yüzyılda Castle Rock’-
un tabanındaki Kuzey Gölünün (North
Loch) kuruyan bölümlerinde kurulmuştur.
Edinburg, günümüzde Eski Kentin güneyine
doğru, kurutulmuş Güney Gölünü (South
Loch) kaplayan Çayırlar’ın ötesine kadar
uzanır. Yörede mevsimlere göre küçük
değişiklikler gösteren yağışlı bir iklim
görülür.
Edinburg Kuzey Avrupa kentleri arasında
ikincil önemde bir sanayi merkezidir. Başlıca
sanayileri gıda ve tütün işleme, gemi
onanmı ve yapımı gibi mühendislik işleri,
elektronik ve elektrikli araçlar yapımı, kâğıt
üretimi ile basım ve yayım işleridir. Ayrıca
İskoçya’nın tıp, hukuk, bankacılık, sigorta
ve turizm merkezidir. Leith limanından
tahıl, gıda maddeleri ve ahşap işleri ithalatı
yapılır; kömür, viski, demir ve çelik ihraç
edilir. Öteki limanı Granton, Fort Körfezi
balıkçılık filosunun merkezi olarak kullanılır.
Edinburg kenti ortaçağda Castle Rock’un
doğu bölümünde, şato surlannın aşağısında
kuruluydu. Castle Rock’un en yüksek yerinde,
kentin ayakta kalmış en eski yapısı olan
St. Margaret Kilisesi vardır; 12. yüzyıldan
kalan kilisenin 11. yüzyıldan kalma bir
yapıyı da içerdiği sanılır. Şatonun uçurum
kenanndaki duvarlannın büyük bölümü 18.
yüzyıldan kalmadır. Saray Avlusu ya da
Saray Meydanı Castle Rock doruğunun
büyük bölümünü kaplar. Doğudan batıya
uzanan iki yol kentin ana eksenini oluşturur.
Bu yollar Castle Hill’den inerek şatoyu
Hollyroodhause Sarayı’na bağlayan Royal
Mile ile Prenses Caddesi Bahçeleri boyunca
uzanan Prenses Caddesi’dir.
Edinburg’un başlıca yükseköğrenim kurumlan
hukuk ve tıp yüksekokullarıyla ünlü
Edinburg Üniversitesi (1583), Heriot-Watt
Üniversitesi, Edinburg Sanat Yüksek Okulu
ve İskoçya Kilisesi’ne bağlı New Çollege’dır.
İskoçya Ulusal Kütüphanesi, İskoçya
Ulusal Galerisi, İskoçya Kraliyet Müzesi
de buradadır. Edinburg Sir Walter Scott’ın
doğum yeridir. Encylopcedia Britannica’mn
ilk baskısı 1768’de burada yapılmıştır. Kentte
her yıl tiyatro, dans, müzik ve görsel
sanat gösterilerinin yer aldığı uluslararası
bir sanat şenliği düzenlenir.
Yerel, bölgesel ve ulusal otobüs hizmetlerinin
yaygın olduğu Edinburg’da, özel otomobillerin
de giderek artmasıyla yoğun bir
trafik sıkışıklığı ortaya çıkmıştır. İngiliz
Demiryollan’nın geçtiği Edinburg’un Waverly
demiryolu istasyonu, Britanya’daki
ikinci en büyük istasyondur. Leith ve Granton
limanlan sırasıyla kentin 3 ve 5 km
kuzeyinde, uluslararası havaalanı ise Tumhouse’ın
8 km batısmdadır. Kentin yüzölçümü
262 km2’dir. Nüfus (1981) 420.169.