Cockcroft, Sir John Douglas (d. 27
Mayıs 1897, Todmorden, Yorkshire -, ö. 18
Eylül 1967, Cambridge, İngiltere), İngiliz
fizikçi. Parçacık hızlandırıcılarının atom
çekirdeğini inceleme amacıyla kullanılmasını
başlatan çalışmalarıyla, 1951 Nobel Fizik
Ödülü’nü Irlandalı fizikçi Ernest T. S.
Walton ile paylaşmıştır.
Manchester Üniversitesi’nde ve Cambridge’
deki St. John’s College’da öğrenim gördükten
sonra, 1939-46 arasında Cambridge
Üniversitesi’nde Jackson doğabilimleri profesörü
olarak çalıştı. 1932’de Walton ile
birlikte Cockcroft-Walton üretecini geliştirdi
ve bu aygıttan lityum atomlarını proton
bombardımanıyla parçalamakta yararlandı.
Bu parçacık hızlandırıcısının en yararlı hızlandırıcı
türlerinden biri olduğu dünyanın
çeşitli yerlerindeki laboratuvarlarda denenerek
anlaşıldı. Cockcroft ve Walton araştırmalarını
başka atomların parçalanması
üzerine de sürdürdüler ve çekirdek fiziği
araştırmalarında hızlandırıcı kullanılmasının
önemini ortaya koydular. Cockcroft,
II. Dünya Savaşı sırasında Kanada Ulusal
Araştırma Kurulu Atom Enerjisi Bölümü’nün
yöneticisi olarak görev yaptı. 1946’
da Donanım Bakanlığı’na bağlı olan Harwell’daki
(Berkshire, Ingiltere) Atom Enerjisi
Araştırma Kurumu’nun yöneticisi oldu;
1952-54 arasında da Savunma Bakanlığı’nda
bölüm başkanlığı görevinde bulundu.
1948’de kendisine “sir” unvanı verilen
Cockcroft, 1953’te K.C.B. (Knight Commander
of Bath) nişanını aldı. 1960’ta
Cambridge Üniversitesi’nde yeni kurulan
Churchill College’ın yöneticiliğine atandı.
Cockcroft Sir John Douglas
12
Nis