Collier

Collier, A rth u r (d. 12 Ekim 1680, Langford
Magna, Wiltshire, İngiltere – ö. Eylül
1732), idealist filozof ve ilahiyatçı.
Öğrenimini Oxford’da Pembroke ve Balliol
College’da tamamladıktan sonra 1704’te
Langford Magna’da papaz oldu. İdealist
düşünür George Berkeley gibi Collier de
zihnin kavramlarından bağımsız bir dış dünyanın
varlığını yadsıyordu. Başlıca yapıtı
Clavis Universalis’te (1713; Evrensel Anahtar)
dışımızdaymış gibi algılanan her nesnenin
gerçekten dışımızda olduğu sonucuna
vanlmaması gerektiğini, çünkü zihnin dışındaymış
gibi gözüken bazı nesnelerin (örn.
sanrı) aslında zihnin içinde olduğunu ileri
sürdü. Ona göre, görülen ve imgelenen
nesne arasındaki aynm, görülen nesnenin
bir dişsallık niteliği taşımasında değil, imgelenen
nesneye göre daha canlı a l g ı l a n m a s ı n da
yatıyordu. Bu ayrım, görülen nesnenin
algılayan özneden bağımsız varlığım tanıtlamak
için yetersizdi.
Collier savını daha da ileri götürerek,
zihnin dışında var olan bir dünya düşüncesinin
kendi içinde çelişik olduğunu savundu.
Ona göre, insanın algıladığı nesneler, yalnızca
onun zihniyle ilişkisi içinde vardı.
Zihin, içerdiği düşüncelerin nedeni değildi
ama dış dünyadaki nesnelerin var oluşu,
algılayan öznenin zihinsel durumtma bağımlıydı.
Dolayısıyla Collier, dış nesnelerin
varlığım yadsımıyor, yalnızca o nesnelerin
zihinden bağımsız bir var oluş taşıdığı
görüşüne karşı çıkıyordu. Collier’e göre,
her şeyin ancak tek ve en yüce töz olan
Tann’ya bağımlılığı ölçüsünde var olduğunu
kavrayabilmek içıri bu yaklaşın! zorunluydu.
Yayımlanmayan “Confession” (1709;
İtiraf) adlı çalışmâsında özetlediği metafizik
görüşlerini A Specimen ö f True Philosophy
(1730; Gerçek Felsefenin Bir Modeli) ve
Logoloşy (1732; Söz Bilimi) adlı yapıtlannda
ilahiyat bağlamında dile getirdi.