Condottiere

condottiere, İtalyan devletleri arasında
14. yüzyıl ortalarından 16. yüzyıla değin
süren sayısız savaşlarda çarpışmak üzere
tutulan ücretli asker çetelerinin reislerine
verilen ad. Terimin kökeni bu reislerin bir
kentin ya da feodal beyin hizmetine girmek
için imzaladıkları sözleşmenin İtalyancadaki
karşılığı olan condotta sözcüğüne dayanır.
Genellikle serbest bölükler ölarak adlandı-*
rılan İtalya’daki ilk ücretli ordular yabancılardan
oluşuyordu. Bunların ilk örneği güneydeki
hanedan savaşlarında çarpışan Katalanların
yer aldığı orduydu (1303);
14. yüzyıl ortalarında genellikle Alman ve
Macar ücretli askerlerden oluşan ‘Büyük
Bölük ülkede bir terör dalgası estirerek
Romagna, Umbria ve Toscana bölgelerini,
büyük yıkıma1 uğrattı. Provence’lı bir serüvenci
olan Montreal d’Alborno’nun kurduğu
bu bölük, düzenli bir örgütlenmeye ve
sıkı bir disipline dayanan ilk ücretli orduydu.
İtalyan kökenli olmayan condottiere’lerin
en ünlüsü olan İngiliz Sir John Hawkwood.
Yüz Yıl Savaşlan’mn durgunluk içine
girdiği 1360’larda İtalya’ya gelerek, karışık
bir yapı kazanmış olan Kuzey İtalya’daki
savaşlarda 30 yıl boyunca Beyaz Bölük’
denen ücretli orduya komuta etti. ’ ,
14. yüzyılın sonuna doğru İtalyanlar ücretli
ordular toplamaya başladılar ve çok geçmeden
‘yeni condottiere’ler kendi adlarına devletleri
fethetmeye giriştiler. 15. yüzyıl başlarında
Napoli’nin hizmetinde olan Muzio
Attendolo Sforza ile Perugia’nın hizmetinde”
olan rakibi Braccio da’ Montone’nin komutası
altında ücretli bölüklerin örgütsel yapısı
yetkin bir düzeye ulaştı. 1450’de Milano’yu
denetim altına,alan Muzio’nun oğlu Francesco
Sforza, bütün condottiere’ter içinde eh
başarılı olanıydı.
Bir başka büyük condottiere oian Carmagnola,
bir süre Milano’daki Visconti ailesine
hizmet ettikten sonra-, Venedik’in safına
geçerek eski efendilerine karşı savaşmaya
başladı. Ama sonunda Venedik oligarşisinde
kuşkular uyandırdığından 1432’de San
Marco Sarayı’nın önünde idam edildi. Büyük
kentlerin adım adım küçük devletleri
yutarak güçlendiği ve İtalya’nın Avrupa’daki
.genel siyasal gelişmelerin etki alanına
girerek güçlü İspanyol, Fransız ve Alman
ordularının savaş alanı haline geldiği
15. yüzyılın sonuna doğru, Fransız jandarma
kuvveti ve askeri ‘gücü artan İtalyan
birlikleri karşısında yetersiz kalan condottiere’ler
birer birer ortadan kalkmaya başladı.
Condottiere’lerin komutasında çarpışan askerler
büyük ölçüde ağır zırhlı süvarilerden
oluşuyordu; en ayırt edici özellikleri açgözlü
ve başıbozuk davranışlarıydı. Kişisel
kazançtan başka bir hedefi olmayan bu
ordular sık sık saf değiştirdiğinden, girdikleri
çarpışmalarda çok az kan dökülürdü.