Cosgrave, William Thomas

Cosgrave, William Thomas (d. 6 Haziran
1880, Dublin – ö. 16 Kasım 1965,’.Dublin),
İrlandalı devlet adamı ve Serbest İrlanda
Devleti’nin ilk başkanı (1922-32).
Gençliğinde İrlanda milliyetçi hareketi
Sinn Fiın’e yakınlık duydu. 1909’da Dublin
Kurulu’nun üyesi oldu ve daha sonra. Sinn
Fein adına bu kurula yeniden seçildi. İngiltere
I. Dünya Savaşı’na girdiğinde İrlanda
Gönüllüleri’ne katildi. Ama bu grup 1914’te
Ulster’lılar ve Güneyliler olarak ikiye bölününce,
Sinn F6in’de, İrlandalı ılımlı önder
John Redmond’ın askere alma politikasına
karşı çıkan azınlığın yanında yer aldı.
1916’da Paskalya Ayaklanması’na katıldı.
Sinn F6in’in 1918 seçimlerinde büyük başarı
kazanması üzerine kurulan ilk İrlanda Meclisi’ne
(Dâil Ğireann) girdi. İlk cumhuriyetçi
hükümette yerel yönetim bakanlığına getirildi;
İngiliz yönetimine karşı başlatılan
mücadele* sırasındaki ‘görevi Dublin’deki
yerel kuruluşların İngilizlerle işbirliğini engellemek
için çalışmalar yapmaktı. İngiliz
yönetiminin yasadışı ilan ettiği bu hükümetin
öteki üyeleri gibi Cosgrave de kovuşturmaya
uğradı ve birçok kez hapse girdi.
Büyük Britanya’yla 1921’de’yapılan antlaşmayı
destekledi ve antlaşma meclisfe tartışılırken
yaptığı konuşmayla dikkatleri üzerine
çekti. Antlaşmayı’destekleyen öteki meclis
üyeleriyle birlikte, ileride Fine Gael (Birleşik
İrlanda Partisi) adını alacak olan Gael
Birliği’ni (Cumann na Gaedheal) kurdu.
Daha sonra geçici bir hükümet kunılunfca
yerel yönetim bakanı oldu. 12 Ağustos
1922’de bürütme Konseyi başkanı Arthur
Griffîth’in ansızın ölmesi üzerine onun yerine
Michael Collins seçildi; Cosgrave de
geçici hükümetin başkanı oldu. On gün
sonra Collins vuruldu; böylece Cosgrave,
var olma mücadelesi veren bir devletin
başkanı oldu. Yeni seçilen meclis toplanır
toplanmaz, artık bireysel önderlik günlerinin
sona erdiğini ve bunun yerini ekip
çalışmasının alması gerektiğini açıkladı.
Serbest İrlanda Devleti Yürütme Konseyi
başkanı olarak Ekim 1926’daki İmparatorluk
Konferansı’nda İrlanda’yı tprpsil etti.
Bundan bir ay önce yapılan Milletler,Cemi-,
yeti toplantısına ,da ilk İrlanda sözcüsü
olarak kabul edilmişti.
Ardından hükümette düzenlemeler yaptı.
Eamon De Valera önderliğindeki’/grup,
1921 Antlaşmasında öngörülen andriçmeyi
reddederek Meclis’e gelmediği için ciddi bir
muhalefetle karşılaşmadı. Ama düzeni sağlamak
amacıyla sert önlemler alm^ı, vergilerin
ağırlığı ye sıkı biçimde denetlenmesi
nedeniyle, halkın deste’ğini kazanamad/.
Bununla birlikte, başka seçenek ofmadîğı
için uzun yıllar görevinde kaldı. Temmuz’
1927’de, genel seçimlerden kısa sürç-sonra,
başkan yardımcısı Kevin O’Higgins’in öldürülmesi
bir bunalıma yol açtı. Siyasal derneklere
karşı anayasaya aykırı, çok ‘sert
yasalar çıkartıldı ve bağlılık andı içerek
meclisteki oturumlara katılacağını açıkça
ilan etmeyen hiçbir adayın seçimlere kabul
edilmemesini öngören bir kararname yayımlandı.
De Valera ve yandaşlarının bu
önlemler üzerine’oturumlara Tcatılçıaya başlamaları
mecliste köklü bir değişime yol
açtığından Cosgrave meclisi dağıtma yoluna
gitti. Eylül 1927’de yapılan seçijrjlerde Cosgrave’in
partisi en çok sandalyeyi kazanmakla
birlikte, mutlak çoğunluğu, elde edemedi.
De Valera’nm 1932 genel seçimlerindeki
zaferirie değin Cosgrave görevde kaldı.
Bu yıllarda, İngiliz Uluslar Topluluğu içindeki
ilişkilerin yeniden düzenlenmesine
önemli katkılarda bulundu. Cosgrave
1944’te Fine Gael’in başkanlığından çekildi.