Kaypaklık

Kaypak olanın özelliği.
-2. Sürekli olarak düşünce, duygu,
karar değiştirme, sözünde durmama. -3
Bu biçimde davranan kimsenin, tutumunun
niteliği.
– Dilbil. Belli bir dil düzeyinde, iki ya da
ikiden çok gösterimi bulunan, öteki düzeylerdeyse,
ancak tek gösterimi olan bir
dilsel birimin niteliği. (Bk. ansiki. böl.)
Kaypaklığı giderme, birçok derin yapı
kapsayan kaypak bir cümleyi daha belirgin
eşanlamlı cümlelerle değiştirme.
– Mant. Birçok özanlamı olan bir simgenin
özelliği. (Russel’a [Principia Mathematica] göre kaypaklık, önerme fonksiyonlarının
temel niteliğidir. Ona göre “X insandır”
önerme fonksiyonu, kaypak bir biçimde
“Sokrates insandır”, “Platon insandır”,
‘Pegasos insandır” vb. önermelerinin
özanlamlarını taşır.) 11 Tipik kaypaklık, tipler
kuramın, basitleştirme amacına yönelik
yazış uzlaşımı. (Mantıksal bir deyimin
çeşitli değişkenleriyle ilgili tip indisleri ortadan
kaldırmaya dayanan tipik kaypaklık,
örneğul « axVy(x E y) » deyiminin herherhangi
bir n için«ax”Vynnx” E y”+1)».
deyiminin doğru kısaltma biçimi sayılmasını
sağlar)
– Müz. Armonik çözümlemede değişik
biçimlerde açıklanabilen ya= beksiz.liği.
(Bir kakışma, bir gecikme, bir pedal
ses, bir akorun yapısı, modal ya da tonal
bir belirsizlikle kaypaklık sözkonusu olabilir)
-ANSİKL. Dilbil. Kaypaklık olguları, dilsel
betimlemenin farklı düzeylerinde ortaya
çıkabilir. Örneğin sözdizimsel (örn. Anne
sevgisi [“annenin çocuklarına olan sevgi –
sil ve [“çocukların anneye olan sevgisil
biçiminde anlaşılabilir) sesçil (örn. [yolaçıktı]:
“Yola çıktı” / “Yol açıktı”) ya da sözlüksel
(örn. Çay soğuk [“çay”: içecek];
[“çay”: küçük akarsu]) olabilir. Sözdizimsel
kaypaklıkların betimlenmesi üretici dilbilgisinde
önemlidir, çünkü bu betimleme,
kaypak olmayan derin yapıyla, kimi durumlarda
kaypaklık gösteren yüzeysel yapı
arasındaki ayrımı ortaya koymuştur.