TANK

TANK, Alm. Panzer, Tank (m). Fr. Tank (m). İng.
Tank Ateş gücü, hareket kabiliyeti, darbe, sürat, baskın
gibi askerî nitelikleri üzerinde toplayan, makineli tüfek,
uçaksavar makineli tüfeği, top, sis havanı gibi silâhlardan
müteşekkil savaş aracı. Bugünün tankı; motor bölmesi,
kule (savaş bölmesi), şoför bölmesi, palet ve askı
donanımı gibi ana bölmelerin bir araya gelmesi ile meydana
gelir. Bu bölmeler bütün tanklarda vardır.
Bugünün tanklarında mürettebat genellikle dört
kişidir. Kule (savaş) bölmesinde tank komutanı, nişancı
ve doldurucu olmak üzere üç kişi, şoför bölmesinde de
bir kişi vardır.
Tankların yürümesini palet ve askı donanımı sağlar.
Motor bölmesinin hemen arkasında bulunan transmisyon,
motordan aldığı gücü 90 derecelik açı ile, cer dişlilerine
aktarır. Cer dişlisi de paletlerin dönmesini sağlar.
Transmisyonun bir fonksiyonu da tankın nokta dönüşü
yapmasını sağlamaktır. Tank bulunduğu noktada ileri
geri itmeden 360 derece dönme kabiliyetine sahiptir.
Düşman mevzileri üzerinde nokta dönüşü yapan tank,
mevzilerdeki düşnjanı ezer. Paletlerin genişliği 70 cm.
civanndadır. Palet, çelik miller arasında sıkışmış kau­
çuk palet baklalarından meydana gelir.
Dünya ordularında genellikle orta tanklar kullanı­
lır. Bu tankların ağırlığı ortalama olarak 50 ton civanndadır.
Ordumuzdaki Leopard’m savaş ağırlığı 42 ton.
M48T5’in 48 ton, M48A5Tl’in 54 tondur. Yine bu tankların
savaş uzunluğu 9 m., yüksekliği 3,5 m., genişliği
3,5 m. civanndadır.
Tankın meydana getirilmesinde dayanak olan anafı-
kir, yani oynak vurucu güç prensibi, hemen hemen harp
tarihi kadar eskidir. Eski çağlarda kullanılan cenk arabalan,
AnibaFın, Kubilay H ân’ın, Timur’un kullandıklan harp filleri, aynı anafikrin basit (iptidâi) tatbikattandır.
M odern tank fikri Birinci Dünya H arb’inde doğ­
muştur. Birinci Dünya H arbi’nde tankın etkisi görülmüştür.
Dünya ordularında, zırhlı birlikler genellikle
süvarinin yerini almıştır. Türk ordusuna ilk tank 1927
ve 1928’de katılmış olan, Fransız Renault tankıdır.
Birinci Dünya Harbi’nden sonra İngiltere, Fransa,Amerika, Rusya tank ve zırhlı araçlar üzerinde geliş­
tirme faaliyetlerine girişmişlerdir. Alman zırhlı birliği
tanklarında, general Guderian tarafından yapılan
çalışmalarla azamî sürat saatte 25-30 km. ye, tam dolu
depo ile alınan yol 100-120 km.’ye çıkarılmıştır.
İkinci Dünya H arbi’nde Amerikalılar, halen İsrail’
in modemize ederek kullandığı Sherman tankını kullanmışlardır.
Dünün tankı üzerindeki silâhlar, insanlara karşı
kullanılan makineli tüfek ve küçük çaplı, düşük ilk hızlı
toplardan ibaretdi. Günümüzde bu fikir değişti. Tanka
karşı tank fikri esas alınarak, ilk hızı çok yüksek tank
topları kullanılmaya başladı. Uçaklara karşı kullanılmak
üzere makineli tüfek de yerleştirildi. Bugünün
tankı, bir düşman tankını uzak mesafelerden ve hatta
hareket halinde, gece-gündüz demeden birkaç saniye içinde, ateş altına alabilmektedir. 1930’iu yıllarda yapı­
lan tankların azamî sürati 25-30 km. iken, günümüz
tankının sürati, saatte 72 km.’ye çıkmıştır. Modem tank,
gece görüş cihazları ile 2.000 m. mesafeyi gözetleme ve
ateş edebilme kâbiliyetine ulaşmıştır.
Dünya ordularındaki en süratli tank saatte 72 km.
ile Alman Leopard-2 ve Amerikan Mİ tanklarıdır.
Hareket sahası (Bir dolu depoyla -1 ton- ikmâl yapmadan
aldığı yol) en çok olan tanklar 603 km. ile İngiliz
Valiant tankı, 600 km. ile Türk ordusundaki Leopard
lA3TPdir.
Modern tanka monteli telsizler ile 40-50 km. uzaklıktaki
birlikle görüşme imkanı vardır. Türkiye’de yapı­
lan çok mükemmel özelliklere sahip Aselsan telsizler,
tanklara monte edilmiştir. Paletlerin sağladığı ezici güç,
baskın, sürat, zırh korunması, psikolojik baskı neticesinde
tank, muharebe meydanının en güçlü silâhı olarak
kendini kabul ettirmiştir.
Tanksavar Silâhı: Belli bir mesafeden zırhla korunmuş
malzemeyi imha edebilen muharebe sahasının
etkili bir silâhıdır.
Tanksavar Silâhının Tarihçesi: Birinci Dünya Harbi’-
nden sonra günümüze kadar yapılan harplerde daimî
tahkim at sistemlerinin başarısızlıklarına ait dikkate
değer olaylar, gelecek harplerde de ö zellikle zırhlı birliklere
karşı âzamî derecede oynak ve elastikî bir tanksavar
savunmasını mecburî kılmaktadır. Harb tarihinde, tankların
harekat alanına çıkışından günümüze kadar, zırh
ve zırh delici silâhlar arasında devam eden mücadelede,
moderm teknik tanksavar silâhların da etkili şekilde
geliştirilmesini gerektirmiştir. Bugünün tanksavar silâhları
ile tahrip ve imha edilemiyecek bir tank mevcut
değildir. Tanklara karşı mücadeleye geri tepmesiz toplarla
başlanmış, roketatarlar, tanksavar, tüfek bom baları
ve güdümlü füzelere kadar ulaşılmıştır.
Tanksavar silâh çeşitlerinin belli başlıları, Armbrus-
300 Lanze, Milan, Dragon, Tow ve Swingfire’dir.