Deo Van Tri

Lao dilinde kham um (d. y.
1849, Kuzeybatı Vietnam – ö. 1 Mart 1908,
Lai Chau), Tonkin’de (bugün Vietnam’ın
kuzeyi) Kara Irmak boylarında yaşayan
Day halklarının reisi. Fransızların egemenliği
altındaki Vietnam’ın bir bölümünde yarı
özerk bir krallık kurmuştur.
Deo Van Tri, Kara Irmak çevresindeki
Vietnam topraklarını işgal etmiş olan Daylann
reisi Deo Van Seng’in oğluydu. Deo
Van Seng, Çinlilerden oluşan bir korsan
çetesinin başında bölgeyi 1869’da ele geçirmişti.
Deo Van Tri 16 yaşındayken babasıyla
birlikte bir Şan istilasına karşı koydu ve
Kara Irmaktaki korsan çetelerinin yardımıyla
Vietnam Krallığı’nı savundu. Gösterdiği
yiğitlikten ötürü Vietnam saraymca kendisine
reis unvanı verildi, babası da yüksek bir
devlet görevine getirildi. Rakip korsan çeteleri
babasının Muong Theng’deki prensliğini
tehdit edince, Deo Van Tri onları Çin’in
Yunnan eyaletine kadar çekilmeye zorladı.
Tonkin 1885’te Fransa’yla savaşa tutuştu;
bunun üzerine Deo VietnamlIlara gene
bağlılıkla hizmet etti. Fransız yönetimine
karşı ayaklanan genç Kral Ham Nghi’ye ve
naip Ton That Thuyet’e sığınma hakkı
tanıdı. Ama naip, bulundukları yerin gizli
kalmasını sağlamak için Deo’yu öldürmeye
kalkışınca, Deo onu kendi topraklarının
dışına sürdü ve bu tarihten sonra direnişçi
VietnamlIlarla işbirliğine yanaşmadı.
Deo, bazı aile üyelerinin de etkisiyle,
halkının bağımsızlığını korumak için
1888’de Fransızlarla anlaşmaya vardı ve
Fransız sömürge yönetimine hizmet etmeyi
kabullendi. Fransız kâşif Auguste Pavie’nin
düzenlediği bazı araştırma gezilerine katıldıve onunla birlikte Çin’e gitti. Aile üyelerinin
Pavie ile birlikte Paris’e gitmesine izin
vererek onların Fransa’da öğrenim görmesini
sağladı. Fransızlarla işbirliği politikasını
yaşamının sonuna değin sürdüren Deo,
1894’te Çinhindi ile Çin arasındaki sınırı
çizen harekâtlara yardımcı oldu.