DİFTERİ

Aim. Diphterie, Diphteritis (1), Fr. DiphtĞrie
(f), İng. Diphteria. Halk arasında kuşpalazı olarak da
bilinen, corynebacterium diphteriae isimli mikroorganizmanın
boğaz, burun, göz ve derideki yaralarda yerleşmesiile ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıkyine İra n ’dan gelen Piyale nehri ile birleşir. Bu birleşmeden
sonra tekra r F ıra t’a yaklaşır ve Kurna yakınında
Basra’nın 64 km. yukarısında Fıra tla birleşerek Şattülarap
ismini alır. Basra körfezine dökülür.
Dicle nehrinin sulan yaz mevsimi sonlarına doğru
azalır. Nisan ayında, nehrin yukarı çığınndaki dağlarda
karların erimesinden sulan çoğalır, en yüksek seviyesine
ulaşır. Dicle, Marttan Mayıs’a kadar üç ay içinde,
bütün yıl akıttığı suyun hemen yarısını akıtır. Rejimi
düzenli değildir. Bu bakımdan bazı yıllar haddinden
fazla taşarak birçok zararlara sebep olur. Bu sebeple
zararlarını önlemek maksadıyla Dicle’nin kıyılarına
daha M.Ö. üç bin yıllarında setler yapılmıştır. Bu setler
suların taşmasını önlediği gibi ekilen arazilerin yazın
sulanmasını da sağlamıştır. F akat setlere rağmen büyük
taşmalar önlenememiştir. Dicle’de modern çağın büyük
donatım çalışmaları ancak 1939’da başlamış ve “Kut”
barajı yapılmıştır. 1958’de Samarra ve 1961’de de Dokham
barajı yapılarak suların taşması önlenmiştir.
Bugün sadece Samarra ve Amarra arasında bir milyon
hektarlık arazi ekilebilir hale sokulmuştur.
Dicle eski Mezopotamya sınırını meydana getiren
ırmaklardan biridir. Uzunluğu F ıra t’tan daha kısa
olmakla beraber suyu d ah a çoktur. Dicle günümüzde
de sulama kanalları ile sulama sağladığı gibi, orta
büyüklükteki taşıtlar nehrin ağzından Bağdat’a kadar
giderek, daha küçük boy taşıtlarsa Musul’a kadar giderek
ulaşıma katkıda bulunmaktadırlar. Bu nehirlerden
ulaşım bakımından çok faydalanıldığı tarihî kalıntılardananlaşılmaktadır. Dicle kıyısında eskiden kurulmuş
olan Ninova, N emrut, Asur şehirlerinin eski kalıntıları,
bunun en güzel belgesidir