Şeyh İsmâil Enarânî

şeyh ismâil enarânî; Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerinin yetiştirdiği büyük velîlerden. Doğum târihi ve yeri belli değildir. Hayâtı hakkında fazla bilgi yoktur. İlim tahsiline Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerinin yanında başladı. İleri gelen hizmetçilerinden oldu. Vefât edinceye kadar Mevlânâ Hâlid’in hizmetlerine devâm etti. Ayrıca yazısı da güzel olduğundan, Mevlânâ Hâ- lid-i Bağdâdî’nin eserleri ve gerekli yazılarını yazardı. Mevlânâ Hâlid onu çok sever ve kendisinden “Kardeşimiz Şeyh İsmâil” diye bahsederdi.
İsmâil Enarânî çok sabırlı ve edepliydi. Hiçbir zaman kendisini halîfe olarak kabûl etmedi. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin vefâtından sonra yerine geçti. İsmâil Enarânî’nin iki çocuğu vardı. Kendisi Sü- leymâniye’de bulunduğu bir sırada eski Bağdat vâ- lisi Muhammed Necib Paşa, bir gece hükümet konağında büyük bir toplantı tertib etti. Kapıcıların kapıyı kapattığı sırada bir izdiham meydana geldi. İsmâil Enarânî’nin iki çocuğu ayaklar altında kalarak öldü. Bu elîm vakayı duyan vâli kapıcıları hapsettirdi. On gün sonra İsmâil Enarânî Bağdat’a döndü. Bütün talebeleri ve sevenleri onları ziyâre- te gitti. Hüzün ve keder sebebiyle kimse konuşmuyordu. İsmâil Enarânî onlara; “Niçin konuşmuyorsunuz? Yanınızda bir olay mı meydana geldi? Biliyorum ki, benim iki ev lâdım birden vefât eyledi. Ama onlar bana hocam Mevlânâ Hâlid’den daha kıymetli değildiler. Ben, Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerini kaybettim. Onun dışındakilerin kaybı beni onunkinden daha fazla üzmez” buyurdu. Oradakiler ağlamaya başladı. İsmâil Enarânî onlara sabretmelerini işâret etti. İsmâil Enarânî, Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin ve- fâtından kısa zaman sonra tâûn hastalığına yakalandı ve vefât etti. Hasta yatağında yerine Abdullah Hirevî’yi halîfe bıraktı. Malının dörtte birinin fakirlere dağıtılmasını vefâ- tından önce vasiyet etti.
1) Mecd-i Tâlid; sh. 31 2) Şems-üş-Şümûs; sh. 23 3) Hadâik-ül-Verdiyye; sh. 232
şiblî; Büyük velîlerden. Adı Câfer, babasının adı Yû- nus’tur. Künyesi Ebû
Bekr’dir. 861 (H.247) senesinde Samarrâ’da doğdu. Bağdat’a gelip, buraya yerleşti. Cüneyd-i Bağdâdî’nin talebesidir. Aynı zamanda Mâlikî mezhebinin fıkıh âlimlerinden olup, İmâm-ı Mâlik’in Mu- vattâ’sını ezbere bilirdi. Zamanının birtânesi olan Ebû Bekr-i Şiblî 945 (H.334) senesinde Bağdat’ta vefât etti. Ebû Bekr-i Şiblî, takvâ sâhiblerinin tâcı, birçok ri- yâzetleri ve kerâmetleri ile evliyanın reîsi, akıl âleminin meş’alesi idi. Pekçok âlimden hadîs-i şerîf dinlemiş ve nakletmiştir. Öğrenmek hususundaki şiddetli arzusu dinmek ve tükenmek bilmezdi. Ebû Bekr-i Şiblî’den; Ebü’l- Fadl Abdülvâhid Temîmî, Ali Acemî, Ebû Hasan-ı Hudrî, Ebü’l-Hasan Meş- nî, Ebû Zer Râzî, Yâkûb Seyyid, Ebû Sehl Muhammed bin Süleymân ve birçok âlim ders almış ve ilim öğrenmiştir.
276 bağdat evliyaları