(d. Evlül 1789, Neva – Ö..25 Ekim 1833, Meşhed), İran’daki Kaçar hanedanının veliahtı. Avrupa’da kullanılan askeri teknikleri ülkesinde uygulamaya koymuştur. Feth Ali Şah’m (1797-1834) en büyük .oğly olmamasına karşın, ,1798 ya da 1799’da veliaht ilan edildi ve Azerbaycan eyaleti valiliğine atandı. 1804’te Rusya ile İran arasında savaş çıkınca 30.000- kişilik bir ordunun komutanlığına getirildi. 1813’e değin süren bu savaşın sonunda İran, Gürcisr tan’daki topraklarının büyük bir bölümünü kaybetti. Bu yenügi üzerine Kaçar ordusunda reform yapılmasının gerekliliğini’gören Abbas Mirza, İranlı öğrencileri Batı teknik: lerini öğrenmek üzere. Avrupa’ya gönder? meye başladı. 1811’de İngiltere’ye gönderilen ilk grubu 1815’te ikinci bir grup izledi. 1812’de Azerbaycan’ın başkenti Tebriz’de bir basımevi kurularak Avrupa’da yayımlanan askeri elkitaplan çevrildi,. Tebriz’de bir de barut fabrikası ve top dökümevi yapıldı. Yeni ordu İngiliz askeri danışmanlarınca eğitildi; piyade birliklerinin kullanılması, piyadelerle topçular arasında yakın işbirliği kurulması gibi konularda taktikler öğretil# Bu ordu 1821-23 arasında OsmanlIlara karşı düzenlenen seferlerde kendini kanıtladı* 1826-28 arasındaki ikinci Rus-İran Şavaşı’ nda da İran ordularını,Abbas Mirza yönetti. Savaşın ilk yılında, İran’ın kaybetmiş olduğu toprakların hepsini geri almayı başardı. Yeni ordu, özellikle de ntopçu kuvvetleri, Rus birliklerinden üstündü – Ancak sonunda, bir yandan Rusların sayısal üstünlüğü ve disiplini, öte yandan Feth AU Şah’m, büyük kayıplar veren Abbas Mirza’nm. birliklerine takviye göndermeye yanaşmaması nedeniyle İran ordusu büyük bir bozguna uğradı. 1828’de savaş sona erdiğinde Iran, Gürcistan ve Kafkasya’daki tüm topraklarını kaybetmişti. Bu yenilgi Abbas Mirza’yı, çok sarstı. Askeri reforma olan inancını yitirdi ve son beş yılını veliaht olarak kendi konumunu korumaya çalışarak ve kardeşleriyle mücadele ederek geçirdi. Bu arada sağlığı da bozulan Abbas Mirza, Horasan’daki ayaklanmacıları cezalandırmak için çıktığı bir seferde öldü.
Abbas Mirza
27
Mar