ABDÂLİYE DEVLETİ

Afganistan’da Abdâ- lî kabilesinin kurduğu devlet. Aslen bir Türk boyu olan Abdâliler, Gazneliler zamânında Müslüman oldular. Uzun süre dağlarda yaşayan bu Türk boyu, Bâbürlüler Devleti ile Safevî Devletinin arasının bozuk olduğu bir sırada, Tarnak ve Ar- gandab vâdilerine indiler. Bölgenin durumu itibariyle iki büyük devlet arasında yaşamalarına rağmen, kendi başlarına hareket ediyorlardı. Bir süre sonra Herat eyâletinin yönetimini ele geçiren Abdâlîler, üzerlerine gelen Safî Kuli Han komutasındaki İran ordusunu hezîmete uğrattılar ve Nâdir Şah devrine kadar bölgenin hâkimi oldular. Nâdir Şah, Safevî Devletini yıktıktan sonra, zamânın karışıklıklarından faydalanarak, Meş- hed’i ele geçiren Abdâlîleri yenilgiye uğrattı. Nâdir Şah, Abdâlîlerin askerî gücünden faydalan
ABDEST
Abdâliye Devleti kurucusu Ahmed Şah Oürrânî’nin bir minyatürü.
mak ve Gılzâler kabilesini kontrol altında tutmak için, onları Kandehâr bölgesine yerleştirdi. Abdâlîlerin reisi Ahmed Han, Nâdir Şahın ve- fâtından sonra Kandehar’ı ele geçirerek hükümdarlığını îlân etti (1747). Hindistan üzerine yürüyerek birçok şehri ele geçirdi ve Delhi’ye kadar ilerledi (1757). Ahmed Şahın 1773 yılında ölümünden sonra yerine geçen oğlu Timur Şah, hükümetin merkezini Kandehar’dan Kâbil’e nakletti. 1800’den 1842’ye kadar karışıklık ve kardeş kavgalarının devam ettiği Abdâliye Devleti, bu târihte yeni Afgan Devleti emîri Dost Muhammed Han tarafından ortadan kaldırıldı.