AKROPOLİS

Eski Yunan şehirlerinin en yüksek noktasında yer alan, idarî, askerî ve dînî yapıların bulunduğu savunmaya yönelik merkezi kısım. Eski Yunanistan’da şehirlerin kuruluşu dînî bir mâna taşıdığından, tanrıların oturacağı yerler inşa etmek, Yunan şehir planlamasının temel özel- liklerindendi. Akropolis adı verilen binâların bir tepe üstünde olması hem dînî hem de askerî açıdan önemliydi. Akropolislerin en meşhuru M.Ö. 5. yüzyılın ikinci yarısında inşâ edilen Atina Akropolisi’dir. Sarp ve surla çevrili bir tepenin üzerinde bulunan bu akropolis, şehrin koruyucu tanrıçası olarak kabûl edilen Athena’nm evi olarak yapılmıştı. Bugün bu Akropolisten, kutsal bölgenin giriş kapısı Propylara, Athena’nın asıl mabedi ve aynı zamanda Delos Birliğinin hâzinesinin saklandığı yer olan Parthenon, tarım tanrılarına özellikle Erikh- tonios’a adanan Erekhtheion ile Athena Nike Tapmağı kalmıştır. Çeşitli kazı ve restorasyon çalışmaları neticesinde günümüze kadar gelen, Türkiye’deki Perganon Akropolisi de dünyâdaki sayılı Akropolislerdendir.