ABBAS HİLMİ-I

Mısır vâlilerinden. Babası
Ahmed Tosun Paşadır. Vehhâbîler üzerine sefer yapıp,
onların fitne hareketlerine mâni olmak için va-
zîfelendirilen Mehmed Ali Paşanın çok sevdiği
torunudur. 1813 (H.1228)te Cidde’de doğdu. Mısır’da
yetişti.
Abbâs Hilmi, amcası İbrâhim Paşanın 1848 senesinde
vefâtı üzerine Mısır vâliliğine tâyin edildi.
Bu sırada OsmanlIlarda Tanzîmât devri başlatılmış
ve M ısır’da da Avrupa’nın tesiri ile bir takım
reformlar yapılmaya başlanmış, Avrupâî tarzda
bâzı müesseseler açılmıştı. AvrupalIların menfaatlerine
olan işlere, Abbâs Hilmi karşı çıktı. Reformlara
uyularak açılan bu neviden bir takım kuruluşları
kapattı. Bu kuruluşlarda misyoner gibi faâliyet
gösteren pekçok Avrupalı danışman ve eğitimciyi
vazifelerinden aldı. Devrin âlimlerinden
Tahtâvî’yi 1850 senesinde Hartum’a gönderip, bir
medrese açmasını istedi. Diğer taraftan masrafları
kontrol altına aldığı gibi, vergilerde indirim yaparak
halkın iktisâdî durumunu oldukça iyi bir
hâle getirdi. Kâhire’de bir harp okulu kurdu.
Tanzîmâtın M ısır’da uygulanması konusunda
Osmanlı Devleti ile ortaya çıkan meseleleri
çözmek üzere Fuâd Efendi (Paşa) Mısır’a gönderildi.
Fuâd Efendi bu hususta bâzı düzenlemeler
yaptı ve şikâyet konusu meseleleri halletti. Bu zamanda
bir İngiliz şirketi, Kâhire ile İskenderiye
arasında demiryolu inşâatına başladı ve 1853’te tamamladı.
Böylece İngilizler, kısa yoldan Mısır
içlerine ulaşma fırsatını da elde ettiler.
Abbâs Hilmi, dedesi Mehmed Ali Paşaya verilen
fermâm değiştirerek, vâliliğe, âilenin en yaşlısının
geçmesi usûlünü kaldırmak ve kendi yerine
oğlu İbrâhim Paşayı bırakmak istiyordu. Bu
maksatla oğlunu Abdülmecîd Hana dâmâd yaptı.
Fakat vefât etmesi ile bu işi gerçekleştiremedi.
Abbâs Hilmi, Kırım Harbinde Osmanlı sultânı
Abdülmecîd Hana yirmi bin kişilik bir ordu ve
bir donanma göndererek yardımda bulundu. Bu
yardımı gönderdiği sıralarda K âhire’deki köşkünde
âniden öldü. Zehirlenerek öldürüldüğü de rivâyet
edilmektedir.