A LTE R N A TÛ R (Alternatif Akım J e neratörü)

Alternatif akım (dalgalı akım) üreten âlet. Başlıca iki kısımdan meydana gelmişlerdir: 1. Sâbit kısım, stator (indüklenen). 2. Stator içerisindeki bir milin ekseni etrafında dönebilen kısım. Buna rotor (indükleyen) denir. Stator, akım makaralanndan meydana gelmiştir. Her makara üzerindeki sarım bir önceki maka
Alternatif akım üreten bir alternatörün şeması.
raya göre ters yönlüdür. Alternatif akım, indüklen- me sûretiyle statordan hâsıl olur. Rotor, dört kutuplu bir elektromıknatıstır. Kutup sayısı 4’ten fazla da olabilir. Rotorun dönme ekseni üzerinde iki bilezik ve bunlara temas eden birer fırça bulunur. Altematörlerin dinamolardan bir çok üstün tarafları vardır. Altematör ile daha büyük voltajlar (gerilimler) elde edilebilir. Dinamolarda akım, fırçalarından alınır. Büyük voltajların üretilmesi esnasında toplaç şeritleri arasında hâsıl olan kıvılcımlar ve ark, fırçaların tahrip olmasına sebeb olur. Voltajı daha fazla artırmak mümkün olmaz. Buna mukâbil altematörlerde elektrik akımı doğrudan doğruya statorun uç kısmından alınır. Elektrik akımının ve elektrik enerjisinin uzak mesâ- felere nakledilmelerinde altematörlerin meydana getirdiği alternatif akımlar kullanılır. Alternatif akımda elektron akışının yönü, İngiliz sisteminde saniyede 50 defâ değişir. (Türkiye’de bu sistem kullanılmaktadır.) Akımın bir saniyedeki yön değiştirme sayısına, frekans dendiği için akımın frekansı 50 (l/sn=hertz)dir. Amerikan sisteminde ise alternatif akım frekansı 60 hertz’dir. Al- tematörleri genelde dizel motorları, buhar veya su türbinleri, gaz motorları çalıştırır. Böylece mekanik enerji şekil değiştirerek ve belli bir miktar kayba uğrayarak elektrik enerjisine çevrilmiş olur. Teknolojide kullanılan altematörlerde statorla, rotorun vazifeleri terstir. Yâni rotor sabit kalmakta, stator ise rotor etrâfında döndürülmektedir.