VÜCUT

1. insan ya da
hayvanın maddi varlığı, gövdesi; beden:
Mermilerle hayvanın vücudu delik deşik
olmuştu. Güzel bir vücudu var. —2. Var
olma, varlık. —3. Vücut bulmak, oluşmak,
meydana gelmek. || Vücut vermek, oluşturmak.
|| Vücuda gelmek, ortaya çıkmak,
vücut bulmak. || Vücuda getirmek, var etmek,
oluşturmak. || Vücuttan düşmek, zayıflamak,
gücünü kuvvetini yitirmek. || Vücudunu
ortadan kaldırmak, öldürmek.
—Esk. 1. Bulunma, varolma, varlık. —2.
Vücud-ı ayni, gerçek varlık. || Vücud-ı muciz,
hayrette bırakan, şaşırtıcı varlık.
—Psikan. Parçalara ayrılmış vücut, ilk çocukluk
döneminde ortaya çıkan fantazma
Burada, vücut imgesi birlikten yoksundur,
kopuk ve aralarında bağ bulunmayan
parçalardan oluşmuştur. (Ayna evresinden
başlayarak öznenin imgesi oluştuğunda,
parçalara ayrılmış vücut yalnızca
düşlerde, psikozlarda ya da bazı sanatsal
ürünlerde ortaya çıkar.) || Vücut imgesi, öznenin
narsist gelişmesine bağlı bilinçdışı
vücut tasarımı. (Bk. ansikl. böl.)
—Tasav. Tanrı’nın mutlak varlığı. (Tasavvuf
düşüncesinde önemli bir yeri olan vahdet
-i vücut felsefesine göre gerçek anlamda
varlık [vücut] yalnızca Tanrı’nın varlığıdır;
ötekilere ancak mecaz anlamda “varlık”
denilebilir; çünkü onlar Tanrı varlığının, ad
ve sıfatlarının değişik biçimlerdeki görüntü
ve yansımalarından başka bir şey değildir
Varlıkta asıl olan birliktir [vahdet]; çoğunluk
[kesret] yalnız görünüştedir.)
—AnsIkl. Psikan. Vücut imgesi. Çocukta
vücut imgesinin oluşumu uzam, hareket
ve dil imgelerinden ayrılmaz ve erojen
bölgelere yönelik yatırımlarla ilintilidir.
Lacan’a göre, vücut imgesinin oluşumu,
ayna evresinden geçer. Bu, öznenin narsist
yapılanmasının diyalektik evresidir.
Vücut imgesi kavramı özellikle F. Dolto
tarafından incelendi. Bu yazara göre vücudun
kapsayıcı imgesi, birbiriyle çakışan
üç imgeye dayanır: erojen bölgeler üzerinde
kutuplaşmış bir işlevsel imge; zaman
ve yer kavramlarına bağlı bir temel
imge, edilgen ya da etkin bir dinamik imge.
Bu üç imgenin bilinçdışı eklemlenmesi,
öznenin temel narsisizmini oluşturur.
Bazı nevrozlarda ve psikosomatik hastalıklarda
bile saptanabilen vücut imgesinin
bozulması, özellikle şizofrenide çok
belirgindir. Çeşitli algılara ve tasarımlara
(parçalara ayrılmış vücut) yol açar.
G Pankow “vücut imgesinin, dinamik
yeniden yapılanması” adını verdiği bir
yöntemle psikozlara psikoterapötik açıdan
yaklaşımı yenilemeye çalıştı. Bu yöntem,
şizofrende “ vücudun birliğini yeniden bulmak
için imgelerin biçim ve içeriği arasında
bir diyalektik” yaratmaya çalışır. Bu birlik
duygusu, kendi yaşadıklarına ulaşabilmesi
için öznenin gereksinimi olan bir evredir.