Fikirlerde, heyecanlarda, hareketlerde iştirak

Cemiyet, fertlerdeki fikirleri, temayül ve
heyecanları, fiil ve hareketleri büyültür, ve kuvvetlendirir.
Fertte alelâde vaziyetini muhafaza eden korku,
içtimaileşince “ panik „ olur. Fertteki kudreti
nahiyeye maruz kalarak cinayet olamıyan hiddet
içtimaileşince “ harp „ olur.
Fertteki herhangi dinî bir heyecan içtimaileşince
“ âyin „ i fertteki millî gurur ve sürür, içtimaileşince
« bayram » olur. Propaganda «telkin» i
İçtimaî bir şekle sokmak suretiyle kuvvet ve mtf-“
vaffakıyetini temin etmiştir. Fertte İktisadî bir
sebepten neş’et eden nefret ve hiddet içtimaileşince
« boykot » a tahavvül eder
Panik halinde insanların korkusu şiddet iti-’
bariyle ferdi korkudan, harp halindeki bir milletin
bütün efradındaki b^det, şümul ve şiddet
itibarile şahsî hiddetten nisbetsiz derecede büyüktür.
Bir âyin esnasında duyduğu hazzı ruhanîyi,
fert, yalnız başına hiç bir zaman duramaz. Millî
bayramlardaki sürür ise şahsî meserretlere hiç
benzemez.
İhtikâr yaptığını gördüğünüz bir mağazadan
alış veriş etmek istemezsiniz. Fakat bazı zaruretler
s’zi buna sevkedebilir. Lâkin boykot yaptığınız
bir milletten gizli surette alış veriş etmek
teşebbüsünde bulunduğunuz zaman derhal millî
bir his intikamın tehdidi altında kaldığınızı his
eder, ve vazgeçmeğe mecbur olursunuz.
Bazı fena itiyatlardan kurtulmak hususunda
vaki olan teşebbüsler alelekser akim kaldığı halde,
ayni teşebbüşe bir kaç kişinin birden verilen
kararı ekseriya muvaffak olur.
Boş bir salonda tek başına seyrettiğiniz bir
filim onu halk arasında gördüğünüz zaman size
çok daha heyecanlı gibi görünür.
Kooperatif şirketlerdeki randımanın, ayni
mikyastaki anonim şirketlerin randımanından nisbetsiz
derecedeki yüksekliğin sebebini kooperat
fçilerin heyecanlarındaki iştirakte aramalıdır. Bir
anonim şiıket memur veya amelesini işe sevk
eden âmili ruhî, yalnız kendi yevmiyesi veya aylığı
olduğu halde bir kooperatifçinin ruhi saiki
bizzat şirketin kazancı ve muvaffakiyetidir.
Nihayet fertteki itiyat, cemiyetteki âdete;
fertteki hafıza, cemiyetteki tarihe, fertteki iman,
cemiyetteki dine, fertteki hassasiyet, cemiyetteki
san’ata, fertteki b rsam, cemiyetteki hurafeye,
fertteki akıl, cemiyetteki ilme tekabül eder.