Konuşan m akine:

1877 de, Edison’un kendi adamları bile «aynen insan sesi verebilecek bir makine» yapacağını söylediği zaman düşüncesini pek saçma bulmuşlardı. Hattâ adamlarından biri uğraşmanın boşa gideceğine dair Edison’la bir kutu sigarasına bahse girmişti. Makine tecrübe edilince söylenen sözleri aynen tekrarladı. Bunu geliştirip m ii| kem mel bir duruma getirmek kolay olmamıştı. Bunun için yüzlerce; binlerce deney yapmak gerekmişti. 1878 de Edison elektrikle aydınlatma denemelerine girişti. Bu uğurda uzun yıllar çalışmış, başka uğraşmalarını bir kenara bırakmıştı. Bugün günlük hayatımıza girmiş olan elektrik ampulünü, düşünüp icat eden de Edison’dur. Tasarı halinde iken onun bu fikrini de alayla karşılamışlar, kendisine «deli» demişlerdi. Edison’un sayısız buluşları arasında en önemlisini seçmek gerekse, çoğunluk «Elektrik ışığı ve elektrik ampulü» ne oy verir. Edison’un Menlo Park’daki lâboratuvar ve araştırma merkezinde: Fonoğrafm, karbon göndericinin, akkor lâmbanın, ticarî tipte dinamonun, elektrik ışığı ile enerji ve ısıtma dağıtımı sistemlerinin geliştirilmesi sağlanmıştı. Bu buluşların Dünya medeniyet tarihinde önemli bir yeri vardır. Bu listeye «elektrikli tren» de katılabilir. Daha önceleri bu yolda bazı ilerlemeler olmuşsa da, işin pratik sahaya yöneltilmesi Edison’un öncülüğü ile olmuştur. Menlo Park’da Edison 10 yıl çalışmıştır. Port Huron’da henüz bir çocukken evindeki küçük bodrumdan, yük vagonundaki dar raflardan, telgraf dairelerinin pis köşelerinden, Newyork ve Newark’daki rutubetli küçük dükkânlardan sonra, tabiatın sırlariyle uğraşacağı büyük ve mükemmel bir lâboratuvara sahip oluşu başarılarını hızlandırıyordu. Burada rahatça denemeler yapıyor, buluşlarını daha geniş alanlara yayabiliyordu. Lâboratuvar binasının etrafındaki birkaç evden en iyisi Edison’unki idi. Öbür evlerde ise lâboratuvarda çalışan adamları oturuyordu. Edison’un burada 10 yıllık hayatı adamlariyle birlikte, gece gündüz, durmadan çalışmakla geçti. Çok zamanlar sonsuz denemelerle geçirdikleri uzun, yorgun gecelerde; Edison yemek için ara verirdi. Gece çalışmaları yaparken gece yarısı hazırlanmak üzere yemek ısmarlardı. Bütün işler dutur, orada bulunan herkes; hikâyeler anla tır, tatlı şakalar yaparak, yemeklerini zevkle yerlerdi.