Fenians

O’Mahoney tarafından 1858’de
A.B.D.’de kurulan İrlanda gizli ihtilâlci derneği.
İrlanda Cumhuriyetçi Kardeşlik topluluğunun
bir koluydu; amacı, silâh zoruyle
İngiliz hâkimiyetine son vermekti. Adını
(İrlanda dilinde fianna), eski İrlanda’nın
kahraman savunucularından, Finn Mac Cumhaill
(Fingal)’in efsanevî savaşçılarından almıştı.
önceleri irlandalı göçmenlerden meydana
gelen dernek, sonradan birçok ülkede
şubeler açtı, hattâ İrlanda’ya bile kol salarak
orada The İrish People (İrlanda Halkı)
adlı gazeteyi çıkardı (1865). Şaşırtmaca
vermek için Kanada ve İngiltere’de girişilen
hareketlerle beraber İrlanda’da başlayan
ayaklanma, 1865’te liderlerden çoğunun
tutuklanmasıyle sonuçsuz kaldı. Zamanla
«fenians» kelimesi bile kullanılmaz oldu;
ne var ki, harekete ruhunu veren düşünce
önemini kaybetmedi. İrlanda Cumhuriyetçi
Kardeşlik topluluğu, adanın siyasî hayatında
gizli olduğu kadar önemli bir etki yapmaya
devam ederken, İrlanda cumhuriyeti
adına iş gören tedhişçi gruplar da birbirini
takip etti,