İSTİBDAL

Esk. Değiştirme. || Bir şey vererek yerine başka bir şey isteme. — Ask. tar. Esk. Askerlik görevini bitirenleri terhis ederek yerlerine yenilerini alma. Muvazzaflık süresini bitirerek ihtiyat sınıfına ayrılma. || İstibdal efradı (veya neferatı), terhis olmuş askerler. || istibdal tezkiresi, terhis kâğıdı. — Huk. Esk. Vakfedilen gayrımenkulün başka bir gayrimenkul ile değiştirilmesi. Bk. ANSİKL. — ansİkl. Huk. Esk. Vakfeden kimse, vakfı idare edene veya bir başkasına şart koşarak istibdal yapılmasını isterse, görevli kimse gösterilen şarta uyarak bu değiştirmeyi yapardı, istibdal bir defa yapıldıktan sonra tekrar edilmezdi. Vakıf ev, arsa veya mahalledeki akar ile değiştirilebilirdi. Vakfeden (vâkıf), vakfının istibdali hakkında bir şart koşmazsa veya istibdal olunmasını istemezse, vakfı idare eden kimse (mütevelli), kendiliğinden değiştirme yapmazdı. Fakat bir vakıf için istibdal gerekli ise veya şartları varsa, o zaman, mütevelli, hâkimin ve sultanın izni ile istibdal ederdi. istibdal şartları, harap olan vakfın onarımına yetecek para veya mahsul bulunmaması, vakıftan zahire alınamaması veya masraflarını karşılayamaması idi. istibdal sonradan Şeyhülislâm Ebussuud* Efendinin isteği üzerine, padişahın fermanı ile kanunlaştı.