Azad Keşmir,

Hint Yarımadasının kuzeybatısında Cemmu ve Keşmir’in Pakistan kesiminde, Hindistan’ın bölünmesinden sonra 1947’de kurulan devlet. Pakistan’ın eyaleti ya da idari bölgesi olmamasına ve Pakistan tarafından “bağımsız” olarak nitelendirilen bir yönetime sahip olmasına karşın, ekonomik ve idari bakımdan, koruması altında olduğu Pakistan’a bağlıdır. Yüzölçümü yaklaşık 1.680 km2’dir. Bir yay biçiminde uzanan topraklan doğuda Hindistan denetimindeki Cemmu ve Keşmir eyaleti, güney ve güneybatıda Pakistan’ın Pencap eyaleti, batıda Kuzeybatı Sınır Eyaleti ve kuzeyde Pakistan’ın Gijgit ve Baltistan idari bölgeleriyle çevrilidir. İdari yönden Muzaf- ferâbad, Punçh, Kotli ve Mirpur ilçelerine aynlır. Keşmir anlaşmazlığı için bak. Cemmu ve Keşmir. Azad Keşmir’in kuzey kesimi, Himalaya- lar’ın Cemgarh (4.734 m) Doruğuna doğru yükselen eteklerinden oluşur. Bu bölgenin güneyinde, doruk çizgisi ortalama 3.750 m’yi bulan Pir Pencal Sıradağlarının kuzeybatı uzantıları yer alır. Cihelum Irmağı ve Punçh Irmağı gibi yukan kollan bu sıradağlar arasındaki vadileri oyarak sekiler oluşturmuştur. Cihelum Irmağı aynı zamanda Azad Keşmir’in batı sınırının büyük bölümünü çizer. Güneydeki Punçh bölgesinde birbirine sokulan kumlu alüvyon yelpazelerinin görüldüğü dar bir ovalık alan uzanır. Bu bölgenin egemen bitki örtüsünü oluşturan dikenli çalılar ve iri otlar kuzeydeki yüksek kesimlerde yerlerini çam ormanlarına bırakırlar. Oldukça yüksek bir nüfus yoğunluğuna sahip olan alçak vadilerde buğday, arpa, mısır, kumdan ekimi ve hayvancılık yapılır.1930’da, General Miguel Primo de Rive- ra’nın diktatörlüğüne karşı cumhuriyetçi bir parti kurdu. Ağustos 1930’da Kral XIII. Alfonso’nun tahttan indirilmesi çağrısında bulunan cumhuriyetçiler, sosyalistler ve Ka- talan solunun ittifak belgesi olan San Sebas- tian Paktı’nı imzalayanlar arasında yer aldı. Nisan 1931’de yapılan belediye seçimlerinden sonra Alfonso’nun tahtı bırakması üzerine bu ittifakın oluşturduğu geçici savaş bakanı olan Azana, orduyu küçülttü ve yeni anayasada antiklerikal maddelerin yer almasını sağladı. Ekim 1931’de buna tepki göstererek istifa eden Başbakan Nieto Al- calâ Zamora’nın yerine geçti. Eylül 1933’e değin görevde kalan Azana, 1931’de, çok sert bir yasa olan Cumhuriyeti Koruma Yasası’m çıkartarak karışıklıkları şiddetle bastırdı. Bir bölümü uzun zamandır beklemekte olan reformları hızla uygulamaya koyuldu. Partisi Cumhuriyetçi Eylem azınlıkta olduğundan, sosyalistlerin ve Ka- talan solunun desteğine dayandı. Cortes’te (parlamento) düşürülmesini izleyen seçimlerde uğradığı yenilgi, radikalizmin genellikle benimsenmediğini ortaya koydu. 1934’te sosyalistler Asturias’ta, Katalan solcuları ise Barselona’da ayaklandı. Azana olayları kışkırtmakla suçlanıp tutuklandıysa da, yargılama sonunda beraat etti. 1935’te, Leon Blum’un Fransa’da kurduğu koalisyona özenerek, komünistleri de içine alan Halk Cephesi’ni kurdu. Bu ittifakın Şubat 1936 seçimlerinden başarıyla çıkması üzerine yeniden hükümetin başına geçti. Ardından Mayıs 1936’da Cortes’in görevden aldığı Alcalâ Zamora’nın yerine devlet başkanlığına seçildi. Bu makamda yalnızca sembolik yetkilere sahip olduğundan, kamu düzeninin bozulmasını ve Iç Savaş’ın patlak vermesini (Temmuz 1936) önlemede aciz kaldı. General Francisco Franco’nun iç savaşı kazanması üzerine, sürgün olarak Fransa’ya gitti ve orada öldü.