ALKOLİZM a. (fr. alcoolisme). Alkollü içkilerin aşırı kullanımı; alkole karşı bağımlılık, alkole karşı bağımlılıkla ilintili patolojik belirtilerin tümü.
—Ansİkl. Etil alkol (C2H5OH) ya da etanol, doğrudan mayalanma ile (şarap, bira, elma şarabı) ya da dolaylı yoldan mayalanma ürünlerinin damıtılmasıyla (sert içkiler) elde edilen bütün alkollü içitlerin
/
0,2 0,4 0,6 0.8 1 1.2 1,4 1,5 g/l olarak kandaki alkol oranı
kandaki alkol oranına bağlı olarak kaza tehlikesinin artışı
ana maddesidir. Litre başına olmak üzere, 5°’lik elma şarabı ya da bira 40-50 g; 10°’lik şarap 80-100 g; aperitifler ve alkollü likörler 180-200 g; viski, konyak ve beyaz alkoller 320-400 g arası saf alkol içerir.
Vücudun en önemli alkol soğurma yolu mide-bağırsak (gastroentestinal) mukoza sidir (oniki parmak bağırsağı ve ince ba ğırsağın üst bölümü soğurmanın en sürat
li olduğu yerlerdir). Bu süreç, içkilerde al kol yüzdesi 15-30 arası olduğu zaman da ha çabuktur, ama aynı derişimde viski, bı radan daha hızlı soğurulur. Alkol, bir ye mek sırasında alınırsa ve özellikle bu ye mek glüsit açısından zengin olursa soğur ma daha yavaş olur. Soğurulan alkol, kıl cal damarlardan bütün iç organlara ve aynı yolla hücre içi, hücre arası bölümle re eşit olarak yayılır. Bu denge kandak alkol oranı (alkolemi*) ile solukla veriler hava arasında da bulunur. (Alkol testi bu ilkeye dayanır,)
Alkol karaciğerde, özgül bir sitoplazma enzimi yardımıyla tümüyle dönüşüme uğ rar. Alkoldezidrojenaz enzimi 24 saatte 168 g etanolu metabolizmaya uğratabı lir. Birçok aşamadan sonra bu yanma, su ve karbondioksit gazı oluşumu ile sona erer ve 1 g alkol 7 cal verir (1 110o’lik şarap 600 cal).
e Akut alkol zehirlenmesi. Sarhoşluk, kısa süre içinde önemli miktarda alkol alınmasının, merkezi sinir sistemi üzerinde etkisinin sonucudur. Hafif dozlar alındığında, neşe, içtenlik, sahte mutluluk, bazen sinirlilik halleriyle birlikte görülür, ama birey bilinçli ve kendine hâkimdir. Kanda alkol oranı arttığında, denetim kaybı, saldırganlık, algılama bozuklukları (çift görme) ve konuşma bozuklukları başlar. Kanda ki alkol oranı daha artarsa (ve özellikle alkol alımı hızlı olmuşsa) kusmalar ve solunum bozukluğu ile, komaya kadar gidebilecek’ uyuklama ve duyuyitimı hali baş gösterir (körkütük sarhoşluk). Bu durumda, kolaps ya da boğulma sonucu ölüm gerçekleşebilir. Genellikle birkaç saat so nunda normal hale dönülür, bu olayın ka lıntısı olarak bireyin ağzı çiriş gibidir.
Sarhoşluk, kimi zaman bu kadar düzenli bir biçimde seyretmez. Nispeten ölçülü miktarda alkol alımından sonra kızgınlıkla birlikte aşırı bir hareketlilik görülebilir ve bu durumu derin bir uyku izler Aynı şekilde, küçüz dozlarla, basit bir sar hoşluk sırasında (alkol alımından 3-12 sa at sonrası) hipoglisemik (kan şekerınir azalmasına ilişkin) koma görülebilir. Bu na özellikle bilmeden alkol alan çocuklar da ve beslenme bozukluğu olan bireylerde (özellikle süreğen alkoliklerde) sık rastlanır.
Akut sarhoşluğun tedavisi olmamasına karşın, sarhoşluğun yol açabileceği karmaşaları saptamak önemlidir (koma ya da düşme sonucu beyin travmaları).
• Süreğen alkolizm. Doktorlar için, süreğen alkolik, “yıllar boyu her gün 160 g’dan fazla ya da. ona eşit miktarda (10°’lik 2 litre şarap) alkol alan kişi”dir. içkiye aşırı düşkün kimse alkolden vazgeçemez ya da vazgeçse bile memeden kesilmiş çocuğun tepkilerini gösterir; buna karşılık günlük alkol alimim kısıtlayıp sarhoşluktan kaçınabilir. Kimileri de, bu kontrolü kaybetmişlerdir ve sarhoş oluncaya dek kadehlerini doldururlar; gerçi uzun süre alkolden tamamen ayrılabilirler ama, genellikle tekrar içmeye koyulurlar. Böylece, gerçek bir toksikomani olan dayanılmaz içme gereksinimi yerleşir. Bunun en değişmez belirtisi, sabah tek başına içilen ilk kadehtir.
Bu dönemde, ruhsal değişiklikler ve bedensel yıkımlar apaçık görünür. Bu zararlar, kısmen, B vitaminleri eksikliğine bağlı olan ve çok az geri dönen ya da hiç dönmeyen metabolizma bozukluklarıyla lişkilidır. Bunlar daha ciddi rahatsızlıkla–ın kaynağını oluşturur. Bu rahatsızlıklar, oolinevritlerden, beyin hastalıklarına (an-«falopatiler) ve alkol bunamalarına (Kor-
