SARKAÇ

, sabit bir noktadan asılı’ bir kütleden oluşan ve belli bir peri-
yotla salınan aygıt. Birçok çe vardır. “Basit sarkaç”, ince bir tel da iple asılmış küçük bir kütl oluşur. Telin uzunluğu I, yerç ivmesi g ise, küçük (5° lik) salı lar için sarkacın periyodu (T),

T = 2 7T /İ/g

formülüyle bulunur. Öyle ki, cin hareketi kütlenin büyüklü’ ve cinsine bağlı değildir. Sarkaç leşinin yatay bir çember çizecek çimde salınması halinde “konik kaç” söz konusudur. Küçük ya~ lar için konik sarkacın periyodu, sit sarkacınki gibidir. Basit sa tan, sarkaçlı duvar saatlerinde rarlanılır. Kütle merkezinden g yen bir eksen çevresinde bir cisimden oluşan sarkaç ise şik sarkaç” (tersinir sarkaç) adlandırılır. Bileşik sarkaçta sa aynı periyotla salındıran iki vardır. Bu eksenler arasındaki Iık, eş periyotlu basit bir sa uzunluğuna eşittir ve cismin merkezi bu eksenler arasında > larla aynı düzlem içinde yer alır, çük genlikli salınımlar için sarkacın periyodu, basit sa~ formülündeki I yerine

\l k2+h2

h

koymakla bulunur. Burada k2, min eylemsizlik momentinin (I), leşine (m) oranı (k2 = l/m), h kütle merkezinden salınım eks olan uzaklıktır. Bileşik sarkaçlar, çekimi ivmesinin ölçülmesinde” nılır. Düşey bir çubuk üzerinde’ cı iki kütleden oluşan “Kater cı” laboratuvarda bu amaçla k lir. Dönme ekseni düşey olarak len bileşik sarkaçlar “yatay olarak adlandırılır. Yatay yerçekimi kuvvetinin yönünde’ mana bağlı olarak meydana değişimi bulmaya yarar. Sisn fin da temelini yatay sarkaçlar turur. FOUCAULT SARKA