ŞİZOFREN
ys Da-yanı-
nefes darlığı, damla hastalığı vb. şişman kişilerde daha çok görülür. Hormonlara bağlı olarak ortaya çıkan şişmanlık türüyse genellikle başka bozukluklarla beraberdir. Örneğin zekâ gerijiği, görme bozukluğu. kadınlarda kıllanma gibi. Ayrıca islaiistiklere göre şişmanlar daha az yaşamaktadır. Şişmanlığın gidermesi uygun beslenme rejimleriyle dur. Bu arada metabolizmayı ve iş-ı etkileyici ilaçlara mümkün oldu-ı kadar az başvurmak gerekir.
[#VE, bir dilin kültür düzeylerine gö-gösterdiği değişiklik. Genellikle şive, ağız terimleri birbirine imaktadır. Şiveler arasındaki dikler temelde ses özellikleri-. Buna göre bilinen şiveler, belirli ve dilin herhangi bir dö-ana dilden ayrılarak, dilin ki gelişimiyle birlikte bir de üçlerinde özel bir gelişim çizgilerdir. Bunların başlıca ay-oluşturan ses, ek ve söz-tİBBÜderi o dönemin dil malze-ile açıklanabilir.
4İ, düşüncede kopukluk, ı aşırılık, davranışta tutar-tfpçeklikten kopma, kendine gibi durumlarda beliren ı ruh hastalığtna verilen ge-8u bozukluğu diğer ruhsal în ilk ayırt eden, Al-rist Emil Kraepelin’di. hastalığa “dementia pra-verdi. Bu terim, daha : psikiyatristi Morel tara-ı tasrtlı bir anlamda kulla-varki ki, ne “dementia *fsken delilik) ne de “şizof-parçalanması) terimleri, în değişik rahatsız-tam olarak anlatma-psikiyatristler iki tür ttfUüğu görüşünü benim-birincisi büyük bir bir nedene ya da ı var olan bir eğili-; ortaya çıkan ve dav-içinde giderek bo-ifade bulan, sü-: şizofrenidir. Tep-darak adlandırılan , hastanın yaşamındaki snır ve göreli ola-
Şişmanlık
birçok
hastalığın
belirmesini
kolaylaştıran
bir etmendir.
rak daha hafif zihinsel bozukluklarla ortaya çıkar. Bu ikinci türün süresinin hekim tarafından tahmin edilmesi, birinci türe göre daha çok, daha kolay ve olasıdır. Diğer bazı psiki-yatristler ise, dört temel şizofreni türünü kabul etmektedirler: 1) Dışa dönük ilişkilerde ve ilgilerde gizli ve yavaş bir azalmanın görüldüğü basit şizofreni türü. Derinliğine duygular yaşanmaz, fikir oluşturma basittir ve somut şeylere yöneliktir. Kişinin iç dünyasının zenginliğinde giderek artan bir kısırlaşma görülür, daha basit ve daha kalıplaşmış davranış biçimlerine dönüş gözlenir. 2) Zihin körleşmesine yol açan şizofreni türü. Sığ ve uyumsuz duygusal tepkiler gözlenir. Hasta yanlış inançlara (kuruntular) ve yanlış algılamalara (halüsinasyon) sahiptir. 3) Dış ortamla ilginin tümüyle kesildiği şizofreni türü. Hasta kaslarını harekete geçiren beyin merkezlerini denet-leyemez ve bütünüyle hareketsiz kalabilir. Bu hareketsizlik, konuşama-ma, iradi eylemlerin hiçbirini yapamama biçimlerinde belirebilir. Bu eylemsizlik durumu, zaman zaman
sonucu kestirilemeyen aşırı eylemlilik durumlarıyla kesintiye uğrar. 4) Paranoyak şizofreni türü. Diğer türlere göre, yaşamın daha geç bir döneminde ortaya çıkar. Gerçekdışı ve mantıksız düşünce sistemi, öldürülme korkusu ya da büyüklük kompleksi gibi özelliklerle ifade bulur. Bunların yanı sıra, halüsinasyon-lar görülür. Alman asıllı psikiyatrisi Kurt Goldstein, tüm şizofreni türlerinin ortak özelliği olarak, soyut kavramların kullanımındaki bozunmayı, zorluğu ve hastanın tümüyle, somut şeyler dünyasına çekilmesini saptamıştır. Herhangi bir hastada, değişik şizofreni türlerinin hepsinin özellikleri gözlemlenebileceği gibi, şizofreni diğer psikozlarla karışmış olarak da ortaya çıkabilir. Şizofrenini kökenleri konusunda değişik görüşler ortaya atılmıştır. Bu görüşler, anatomik, biyokimyasal, psikolojik, toplumsal, kalıtımsal ve çevresel nedenler üzerinde durmuşlardır. Genel olarak, şizofreninin, fiziksel ya da psikolojik bir dizi koşula uyum sağlayamamaktan ileri geldiği kabul edilmektedir.
