TİNTORETTO (1518 Venedik -1594 Venedik), İtalyan ressamı. Asıl adı Jacopo Robusti olan Tintoretto, Rönesans’ın son döneminin ve Venedik Okulu’nun maniyerist ressamlarının en önemlilerinden biridir. Mic-helangelo ve Tiziano’nun etkisinde kaldı. İİk yapıtları arasında “Venüs ve Mars’ı Şaşırtan Volkan”, “İsa ve Zina Yapan Kadın” ve ünlü “Son Yemek” (1547) sayılabilir. “Yıkanan Su-sanna” adlı tablosunda, doğa ve ışığın birleşmesinden oluşan kristalimsi biçimleri kullandı. Veronese’ nin sanatından esinlenerek yaptığı tavan resimleriyle (Prado/Madrid) ün kazandı. Madonna delI’Orto Kilisesi için yaptığı resimlerde, buharı andırır, gerçekdışı bir ışık kullandı. Yaptığı diğer birçok duvar resminde İsa’yı öne çıkarmak için canlı renkler seçti, diğer figürleri yumuşak renk tonlarıyla boyadı. İzleyicide kesin ve hızlı bir etki yaratmak amacıyla birbiri üzerine bindirilmiş düzlemler kullandı. “İsa’nın Göğe Yükselişi” adlı tablosu, El Greco’ nun mistik yapıtlarının yolunu açtı. Ünlü yapıtları arasında “Habil ile Kabil”, “Âdem ile Havva”, “Çarmıhtan indiriliş”, “Cennet” ve “Kıyamet” sayılabilir.
TİP, öykü, roman ya da tiyatroda benzerlerinin ortak niteliklerini kişiliğinde toplayan, bunları abartılmış biçimde yansıtan kişi. Tip yaratma, kişiyi kişide simgeleme, bütünselliği içine yerleştirme işidir. Bu simgeleme ya da bütünleme yoluyla insanlığı yücelten ya da aşağılaştıran nitelikler, özellikler vurgulanır. Bu nedenle tipler, olağan, normal kişilikler değildir. Cervantes’in “Don Ki-şot”u bu açıdan en iyi örnektir.
TİPOGRAFYA, kabartma şekiller üzerine yapılan baskı tekniği. Bu teknikle metin ve resimler basılabilir. Metinler el ya da makine dizgisiyle, resimler de fotogravür yöntemiyle elde edilir. Dizgi ve fotogravür-den elde edilen klişelerle doğrudan baskı yapılabilir. Sayfaların bağlanmasından sonra çemberler baskı makinesine bağlanır. Mürekkeplenmiş silindirler kalıbı mürekkeplendi-rirler, kalıba temas eden başka silindirler de mürekkeplenmiş kalıptan aldıkları şekilleri kâğıt tabakası üzerine basarlar. Ofset ve tifdruk gibi modern baskı tekniklerinin tipo baskıyla rekabet etmesine rağmen ucuzluğu ve kolaylığı bakımından tipo baskı hâlâ tercih edilmektedir. Tipografyayla günlük gazeteler, dergiler basıldığı gibi kartvizitler de basılabilir.
TİRAN, Arnavutluk’un başkenti. Ad-riya kıyısındaki limanı Dıraç-Dur-res’in 30 km. doğusundadır. Ülkenin en önemli endüstri, ticaret ve kültür kentidir. 17. yüzyılda Türk-ler tarafından kurulmuş, 1920’de Arnavutluk’un başkenti olmuştur.
192.300 olan nüfusunun çoğunluğu Müslüman’dır.
