Shelley, Percy Bysshe

Shelley, Percy Bysshe

İngiliz şairi (Field Place, Horsham yakını, Sussex 1792- La Spezia körfezi 1822). Küçük burjuva kökenli bir aile­nin çocuğu olan Percy Bysshe Shelley, Eton Koleji’nde tuhaf bir öğrenci olarak kabul edildi; arkadaşları tarafın­dan sık sık alaya alınıp, hırpalanması, her çeşit toplum­sal disipline karşı büyük hınç duymasına yolaçtı. Ox- ford Üniversitesi’nde öğrenimini sürdürürken, The Ne- cessity ofAtheism (Tanrıtanımazlığın Gerekliliği, 1811) yapıtını yayınlayınca, üniversiteden kovuldu. Lon­dra’ya gidip, de\tfimci aydınlarla ilişki kurarak, filozof VVilliam Godvvin’in çevresine girdi.

İlk büyük şiiri Queen Mab’te (Kraliçe Mab, 1813) başkaldırısını dile getirip, kızkardeşlerinin arkadaşların­dan onaltı yaşındaki Harriet VVestbrook’u kaçırdı ve ev­lendi; ama kısa süre sonra eşini terketti. VVilliam God­vvin’in on beş yaşındaki kızı Mary Godvvin’le kaçıp (1814), Harriet intihar edince (1816) Mary’yle evlendi. Başkaldırma ve dünya deneyimlerinin ağırlık kazandığı

İngiliz

romantizminin büyük isyancısı, XIX. yy’daki “lanetli şairler”in atası Shelley, romantizmin dar çerçevesini kırarak ruhsal bir eteneyim sayılan şiirsel deneyimi çok ilerlere götürmeyi başardığı yapıtlarıyla, İngilizce’nin en büyük şairlerinden biri sayılmaktadır.

ilk şiirinde (Alastor or The Spirit of Solitude [Alastor ya da Yalnızlık Ruhu, 1816]) şairlik mesleği ile insan ger­çekliği arasındaki çelişkiyi vurgulayıp (bu tema, sonraki şiirlerinin temel konusudur), 1818’de, sorunlarına çö­züm getirmek umuduyla İngiltere’den ayrılarak, gör­kemli görünümlerine hayran kaldığı İsviçre’de (en gü­zel şiirlerinden birkaçına esin kaynağı oldu: Hymne to İntellectual Beauty, 1817; Mont Blanc, 1817) bir süre kaldıktan ve Byron’la tanıştıktan sonra, İtalya’ya yerleş­ti.

Eskiçağ’a doğru duyduğu ilgi nedeniyle Eflatun’un yapıtlarını büyük bir tutkuyla okuyup, Eflatun’un Şö- /en’ini İngilizce’ye çevirdi. 1819’da yazdığı Promethe- us Unbound (Zincirsiz Prometheus) adlı şiiriyle Alman yazarı Hölderlin ile Fransız yazarı Gerard de Nervaİe esin kaynağı olan romantik yeni-paganlığın başlıca temsilcilerinden biri haline geldi. Cenc/(5 perdelik tra­jedi, 1819), Keats’ın ölümünden esinlenerek Adonais (1821), ünlü yapıtı Ode to the West Wind(Batı Rüzgârı­na Od, 1821), özgürlük ve güzellik idealini dile getiren Ode to a Skylark (Tarlakuşuna Od), Defense of Poetry (Şiirin Savunması, 1821) adlı yapıtlarını yazdıktan son­ra, bir yelkenli gezisinde deniz kazası sonucu öldü. Ce­sedi yakılarak külleri Roma’daki protestan mezarlığına gömüldü.