SICAKLIĞI

SICAKLIĞI.

sıcaklık

Soğuk ve sıcak duyumunu yansıtan büyüklük. Sıcaklık ve ısı terimlerini birbirine karıştırmamak gerekir. Her ne kadar sıcaklık ile ısı birbirleriyle bağlantılı olsa da, ısı, bir enerji durumudur ve iş birimleriyle ölçülür. İki cisim bir- biriyle aynı sıcaklıkta oldukları (sıcaklık bakımından dengede oldukları) halde, ısıları birbirinden çok farklı olabilir. Herhangi bir x büyüklüğü seçilip, değişmezleri (a ile b) ortak bir t=ax+b sıcaklık ölçeği belirlenir. Sıvı termometrelerde (sıcaklıkölçer), x bir cam tüp içindeki belirli miktar bir sıvının görünür hacmi, gazlı termomet­relerdeyse bir gaz kütlesinin değişmez hacimdeki ba­sıncıdır; a ve bdeğişmezleri iki konvansiyonel sıcaklıkla saptanır. Yüzdelikli ölçeklerde, 0 ve 100 değerleri, nor­mal basınç altında ergiyen buzun ve kaynayan suyun sı­caklıkları sayılmıştır. Resmî ölçek, x büyüklüğü değiş­mez hacimde tutulan ideal bir gazın basınç değeri yüz­delikli bir ölçektir. Sıcaklıklar bu ölçekte Celsius dere­cesi (C) olarak okunur.

Mutlak ölçek, jdeğişmez hacimdeki ideal bir gazın basıncına orantılı bir T sıcaklığı belirler. Bu sayı, resmî dereceye, 273,15 sayısının eklenmesiyle elde edilir. Dolayısıyla T—t+ 273,15’tir. Bu ölçek, Carnot ilkesinin tanımladığı termodinamik ölçeğin eşidir ve kelvinle (K) ölçülür.

Hava sıcaklığının ölçülmesi, meteoroloji ve iklimbili- min temel öğelerinden biridir. Yeryüzünde, dünyanın birçok yerindeki istasyonlarda kaydedici termometre­lerle, atmosferde de sonda balonlarıyla ölçülür. Ölçü­len sıcaklıklar, aynı sıcaklıkların birleştirilmesiyle eşsı- caklık (izoterm) eğrilerinin çıkarılmasını sağlar. Bir istas­yon, günlük, aylık ya da yıllık ortalama sıcaklığı ve en yüksek-en düşük sıcaklıklar arasındaki sapma değeriyle tanımlanır.