İSMAİLİYE

İSMAİLİYE, Ali’nin torunu, altıncı imam Cafer-üs-Sadık’m oğlu İsma­il’in adını alan İslâm mezhebi. VIII. yy’da kuruldu. Giderek siyasal bir nitelik kazanan mezhebi, tarikat bi­çiminde düzenleyip genel kuralla­rını koyan Abdullah bin Meymun’ dur. Beş temel kuralı şunlardır: 1 — imamlık İsmail’in çocukları dı­şında kimseye geçemez, 2 — İmam Tanrı’nın dünyadaki halifesidir, 3 — Bu makama gelen imamın her sözü tanrısal bir buyruktur, 4 — imam­lar yanılgıya düşmez ve suç işle­mezler, 5 — iman, ancak bu mez­hebe inanmakla gerçekleşir. Onla­ra göre imam, insan biçimine gir­miş Tanrı’dır ve peygamberleri gön­deren de odur. özellikle Doğu İs­lâm ülkelerinde hızla yayılan bu mezhebin inançları her yönüyle Ba­tınî bir nitelik taşır. Bu tarikata gir­menin belli kuralları ve gizli tören­leri vardır. Tarikata girmek isteyen­ler yedi basamaktan geçer, ismaili- ler’de yedi imama inanılır. Yedi ima­ma karşılık, yedi de peygamber var­dır. Bunlar; Adem, Şit, Nuh. İbra­him. İsmail, Muhammed ve Ali’dir.

Tarikat şeyhi Abdullah’tır. Ondan sonra bu mezhebin en ünlü kişisi XIII. yy’da yaşayan Haşan Sabbah’ tır. İran. Hindistan ve Suriye’de inançlarını yayan ismaililer Mısır’da Fatımi devletini kurdular. Bu devle­tin kurucusu olan Abdullah, halife­liğini duyurdu, ismailiye mezhebinin günümüzdeki önderi Hindistanlı Ke­rim Ağa Han’dır.

İSMAY Hastings Lionel (1887-1965). İngiliz asker. Sandhurst Askeri Okulu’nu bitirdi (1905). Bir süre Hindistan’da görev yaptı. 1940’ta Churchill tarafından Savaş Kabine­si ve İmparatorluk Savunma Komi­tesi Askeri Sekreterliğine atandı. 1942’de tümgeneral oldu. II. Dünya Savaşı’nda Başbakanla birlikte ça­lıştı. 1fî47’de Lordlar Kamarası üye­si, 1951’de Muhafazakâr Parti ka­binesine Commonwealth bakanı ol­du. 1952-1957 yılları arasında NATO* n’un ilk genel sekreteri olarak gö­rev yaptı.