İSMAİLİYE, Ali’nin torunu, altıncı imam Cafer-üs-Sadık’m oğlu İsmail’in adını alan İslâm mezhebi. VIII. yy’da kuruldu. Giderek siyasal bir nitelik kazanan mezhebi, tarikat biçiminde düzenleyip genel kurallarını koyan Abdullah bin Meymun’ dur. Beş temel kuralı şunlardır: 1 — imamlık İsmail’in çocukları dışında kimseye geçemez, 2 — İmam Tanrı’nın dünyadaki halifesidir, 3 — Bu makama gelen imamın her sözü tanrısal bir buyruktur, 4 — imamlar yanılgıya düşmez ve suç işlemezler, 5 — iman, ancak bu mezhebe inanmakla gerçekleşir. Onlara göre imam, insan biçimine girmiş Tanrı’dır ve peygamberleri gönderen de odur. özellikle Doğu İslâm ülkelerinde hızla yayılan bu mezhebin inançları her yönüyle Batınî bir nitelik taşır. Bu tarikata girmenin belli kuralları ve gizli törenleri vardır. Tarikata girmek isteyenler yedi basamaktan geçer, ismaili- ler’de yedi imama inanılır. Yedi imama karşılık, yedi de peygamber vardır. Bunlar; Adem, Şit, Nuh. İbrahim. İsmail, Muhammed ve Ali’dir.
Tarikat şeyhi Abdullah’tır. Ondan sonra bu mezhebin en ünlü kişisi XIII. yy’da yaşayan Haşan Sabbah’ tır. İran. Hindistan ve Suriye’de inançlarını yayan ismaililer Mısır’da Fatımi devletini kurdular. Bu devletin kurucusu olan Abdullah, halifeliğini duyurdu, ismailiye mezhebinin günümüzdeki önderi Hindistanlı Kerim Ağa Han’dır.
|
Hastings Lionel ismay |
İSMAY Hastings Lionel (1887-1965). İngiliz asker. Sandhurst Askeri Okulu’nu bitirdi (1905). Bir süre Hindistan’da görev yaptı. 1940’ta Churchill tarafından Savaş Kabinesi ve İmparatorluk Savunma Komitesi Askeri Sekreterliğine atandı. 1942’de tümgeneral oldu. II. Dünya Savaşı’nda Başbakanla birlikte çalıştı. 1fî47’de Lordlar Kamarası üyesi, 1951’de Muhafazakâr Parti kabinesine Commonwealth bakanı oldu. 1952-1957 yılları arasında NATO* n’un ilk genel sekreteri olarak görev yaptı.