Kanem-Bornu, 9. yüzyıldan 19. yüzyıla değin Çad Gölü çevresindeki topraklan denetimi altında tutan Seyf hanedanının yönettiği Afrika İmparatorluğu. Bugün Çad’ın güneyini, Kamerun’un kuzeyini, Nijerya’nın kuzeydoğusunu, Nijer’in doğusunu ve Libya’nın güneyini oluşturan topraklar, değişik dönemlerde imparatorluk sınırlan içinde kalmıştır.
9. yüzyıl ortalannda kurulduğu sanılan Kanem-Bomu’nun ilk başkenti Çad Gölünün kuzeydoğusundaki Njimi’ydi. Seyf sultam (mai) Umme’nin (sonradan İbn Abdül- celil) 11. yüzyılın sonuna doğru İslamı benimsemesiyle Kanem-Bornu bir Müslüman devleti oldu. Coğrafi konumunun yardımıyla Kuzey Afrika, Nil Vadisi ve Sahra bölgesinin alt kesimleri arasında yürütülen ticarette önemli bir merkez durumuna geldi.
Seyfler, Kanem’in 14. yüzyılın sonunda Bulalalar tarafından ele geçirilmesi üzerine, başkenti Çad Gölünün batısında yer alan Bornu’daki Birni Ngazargamu’ya taşıdılar.
- yüzyılın başlarında Kanem’i geri almala- nna karşın başkentin yerini değiştirmediler.
Muhammed Dunama, Abdullah, özellikle de İdris Alauma (hd y. 1571 – y. 1603) gibi yetenekli hükümdarların başa geçtiği 16. yüzyılda sınırlarını daha da genişleten ve güçlenen Kanem-Bornu, bu tarihten sonra zaman zaman yalnızca Bornu adıyla anılmaya başladı.
Bornu’nun Çad Gölünün batısındaki Hau- sa Devletleri üzerindeki egemenliğine son vermek amacıyla 19. yüzyılın başında Bor- nu’ya savaş açan Nijerya’nın Müslüman halkı Fulaniler (Peuller), yaklaşık 1808’de Sultan Ahmed’i başkentten sürdüler. Ama Ahmed’in yardım isteğini kabul eden Ka- nemli bilgin, asker ve diplomat Muhammed el-Kanemi’nin müdahalesiyle Bornu’dan çekilmek zorunda kaldılar. Fulani saldırılan- nın sürmesi nedeniyle, Ahmed’in yerine geçen Dunama’ya da yardım etmek zorunda kalan el-Kanemi, bu sırada Bornu’yu bütünüyle denetimi altına aldıysa da, devlete eski gücünü yeniden kazandıramadı ve Seyf hanedanı 1846’da son buldu.
