ORMAN YANGINLARI

angın amenajmanınm çok yönlü olarak öğretimi, sınıfta başarılı bir şekilde yapılabilir. Fakat, söndürülmesi güç bir yan­gının yayılmasını önleyici yöntemler en iyi şekilde gerçek uygulama yoluyla öğrenile­bilir. Böyle bir öğretim için, önceden ve uy­gun bir fırsat zamanlaması yapılamıyacağı ortadadır.

Amerika Birleşik Devletleri Orman İdare­si tarafından geliştirilen ve izlenebilir şekilde yapay olarak yangın çıkaran bir simulator, birçok ülkedeki yangın amenajmanı büroların­da başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Bu sistem, yangını yöneten bürolar kanalıyla arazide ve özel şartlar altında yangın sön­dürme işlerinde uygulamaya konmuştur. Sis­temin sakıncaları, faaliyete geçirilmesi için altıya kadar ulaşan sayıda personele gerek duyulması, oldukça zaman ve yer alması ay­rıca etkililiğinin bir ölçüde operatörlerin sis­temi çalıştırma konusundaki yeteneklerine bağlı oluşudur.

Bu yazı, değişik hava ve tutuşturma ko­şullarında yapay olarak geliştirilmiş bir or­man yangınının yayılmasının programlama sistemini açıklamaktadır. Adı “Kuzey Karo­lina Eyaleti Orman yangınları Amenajmanı Plânı” olan sistem; deneyimi olmayan per­sonelle birlikte, içinde yangını kontrol tat- tiklerinin ve zor şartlarda karar vermenin uy­gulanmaya konacağı yeterli ölçüde gerçekçi ve güç söndürülür bir yangın durumunu ge­rekli kılmaktadır. Plânın uygulamaya konu­şu, bir katod ışını tüpü veya kaydedici kutu- bun birbirlerini etkilemeleri sonucunda olur.

Sistemi kullanacak olan kimse, önceden kuralları veren ve senaryoyu açıklayan el ki­tabını okuduktan sonra, kaydedici kutbu bil­gisayara bağlıyarak programlamayı başlatır. Sonra, hava durumu ya sistemi kullanan ta­rafından ya da yangın amenajman plânı ile rastgele belirlenir. Hava koşulları belirlendiği zaman yangın oluşturulur ve yayılmaya baş­lar. Daha sonra, operatör yangın söndürme ünitelerini (traktör veya yangın söndürme ekibi) isteyerek doğrudan dolaylı saldırıları başlatır. Belirli aralıklarla yangın haritasını, ek söndürme ünitelerini isteyebilir ya da da­ha önce verilmiş talimatları değiştirmek için hazırda görev yapmak için ayrılmış ünitelerle sırayla bağlantı kurabilir.

Yangın Amenajman Plânı aşağıda sırala­nan üç durumda tamamlanmış olur.

1. )Yanan alan ormanla kaplı alanın sınır­larına ulaştığı zaman,
2. )Yangın kontrol altına alınmışsa veya daha fazla yayılmıyorsa,
3. )Operatör,  yangın söndürme işleminin bitmesini istediği zaman.

Daha sonra; program, öğrenciye yangının son durumunu gösteren bir haritayı “acre” (0.4047 ha) cinsinden yanan alanı, yokolan kerestenin para olarak değerini ve yangın söndürme harcamalarını içine alan bir özet verir.

Başka bir proğramlama sistemi kanalıy­la arazi tipleri ve yollar ve akarsular gibi do­ğal engellerin yerleri belirtilerek ormanın özellikleri sıralanır.

Yangın noktalarının sıklığı ve yayılmanın nisbı oranı, proğram değişikliği gereksinimi duymadan herhangi ve belirli bir yeri temsil edecek şekilde kolayca düzenlenebilir.

Sistemi kullanan kimse ile yangın ame­najman plânı arasında kurulabilecek bağlan­tılar için iki örnek vermek gerekirse; birincisi yangının başlangıcında ve İkincisi ise. daha sonra benzeri bir yangında ortaya çıkacak bağlantılar söylenebilir.

Yangın amenajman plânı değişik şekil­lerde kullanılabilir. Bunlardan birisi farklı yangınlardaki taktiklerin veya farklı taktik­lerin aynı yangında uygulanmaya konulabil- mesidir. Yangın amenajman plânında uygu­lanan değişik yöntemler, aynı hava ve tutuş­turma koşulları ile aynı yangın kaynağının kullanımı yoluyla karşılıklı olarak bir birle­riyle kıyaslanabilirler. Sınıfta kullanmak için büyük bir