1 — Küp rastgele düzenlenmiş bir şekilde ma ki Hay a veriliyor.
2 — Makina. 6,5 dakika içinde çözüme ulaşıyor.
BİLGİSAYAR UYGULAMALARI
Emrehan HALICI
Günümüzde hemen her alanda kullanılan bilgisayarların, yakın gelecekte hangi konulara el atacağı ve uygulama ajanlarını ne denli geliştireceğini tahmin etmek zordur. Gelişmeler
o kadar hızlıdır ki, kapasite ve hız bakımından her geçen gün bir öncekine göre daha güçlü bilgisayarlar üretilmesinin yanı sıra, özel uygulama alanlarında kullanılmak üzere özel bilgisayarlar da üretilmektedir.
Bilgisayarların çok kullanışlı olmalarının birçok nedeni vardır. Programlarla kontrol edildikleri için, bilgisayarlar yeni uygulamalara kolayca adapte edilebilirler. Giriş/Çıkış aygıtlarının çeşitlerinin artması, bilgisayarın dış dünya ile birçok yoldan iletişim kurmasını sağlamaktadır.
Bilgisayarlar, insanları yalnız aritmetik hesaplamaların yoruculuğundan kurtarmakla kalmaz, aynı zamanda diğer çözümlerin pratik olmayacağı durumlarda, insanlara yardımcı olur. Bazı bilimsel araştırmalar (örneğin astronomi), çok karışık ve uzun hesaplamalar yapılmasını gerektirir. Bazı durumlarda ise (örneğin hava tahmin raporlarının hazırlanması), problem büyük hesaplamaların yanı sıra, oldukça büyük bir hız da ister.
Bilgisayarların kullanışlı olduğu alan ise, fazla hesaplama yapmayı ge yen; ama büyük miktarlarda yazınvçizir teyen konulardır, örneğin elektrik ve te turalarının hazırlanması, ücret bordrola-külmesi gibi. Üretilecek her doküman nacak ayrıntılar vardır: Çalışanın ücr saat çalıştığı, vergi miktarı vb. gibi. Bu lar okunduktan sonra, basit hesaplan lacak ve sonuçlar çıktı kağıtlarındaki lere yazılacaktır. Bütün bunlar el ile ancak bilgisayar kullanımı hızı arttırır ları önler.
Stok kontrolü ve muhasebe gibi iş; saplama gerektirir; ama üzerinde işlere cak veri çoktur. Müşterilerin isim, adr numaraları, malın cinsi, kodu, fiyatı ve gileri saklamak için ek bellek ünitele-Bu bilgiler üzerinde, matematiksel ve t işlemler yapılır ve arzu edilen sonuçla-Böyle uygulamalara “veri işleme” işleme” (data processing) denmekted –
Bir kitaplıkta (bulunan tüm kit~ bilgiler, bir bilgisayar diskine kayd ha sonra, kitaplıft görevlisi veya okır sayar terminalinden eksik elan bilgi yâra iletir. Örneğin, okuyucu aradığı I ile 1930 yılları arasında yazıldığını matematik olduğunu ve başlıkta cüğünün geçtiğini biliyor olabilir. Bi’_ leğindeki kayıtları araştırır V9 belir? sağlayan kitap ya da kitaplar hakk tılı bilgiyi okuyucuya sunar. Silgissy işlemlere, “bilgi erişimi” (informa^or adı verilir. Bilgi erişiminin faydam! için büyük miktarlarda bilginin bilgi lunabilmesi gerekir. Bu çok miktar “veri tabanı” (data base) denir. Her bir bilgi erişimi programı, kendi veri tabanının doğruluk ve tamamlığına bağlıdır. Bir işyeri, müşterilerinin hesaplarını, bir fabrika ise deposundaki mallar ile ilgili bilgileri kendi veri tabanında tutabilir.
Bilgisayarlar, aritmetik işlemler ve bilgi saklama erişme işlemlerinden başka, kontrol amacıyla da kullanılabilir. Birçok şehirde trafik lambalarının yanıp sönmesi, bilgisayar kontrolüyle yapılmaktadır. Bazı ülkelerde bu kontrol işlemi, yolların kalabalık olup olmaması bile dikkate alınarak yapılmaktadır. Yollarda bulunan duyarlı araçlar, değişik yönlerden gelen araçların sayısını merkeze bildirir; bilgisayar, trafiğin ne tarafa yığıldığını anlar ve o yöndeki lambada yeşil ışığı daha uzun yakar. Bu örnekte, bilgisayara girdiyi yoldaki duyarlı araçlar, bilgisayardan çıktıyı ise trafik lambaları yapmaktadır.
Bilgisayar kullanım alanlarını tam otetak sınıflara ayırmak mümkün olmasa da, genellikle dört tip uygulamadan söz edilebilir:
1) Hesaplama, 2) Bilgi işleme, 3) Bilgi erişimi, 4) Kontrol.
Bilgisayarların kullanıldığı yerlerle ilgili örneklere, rezervasyon işlemleri ile devam edelim: Havayolları ve turizm şirketleri, rezervasyon işlemlerini bilgisayar kullanarak büyük bir doğrulukla ve aksamasız olarak yaparlar. Bu işlemler bilgisayar olmadan yapıldığında, büroların ve merkezin birbirleriyle sürekli haberleşmeleri gerekir. Bir müşteri bir bürodan bilet aldığında, aynı yerin iki kez satılmasını önlemek için büro, merkezdeki elemana o yerin satıldığını bildirir. Oysa bilgisayar kullanıldığında, merkezdeki elemanın yerini bilgisayar alır. Diğer büroları bekleten dakikalarca süren telefon konuşması yerine, büro terminali île bilgisayar merkezi arasında birkaç saniyede bilgi alışverişi yapılır. Merkezdeki eleman, birkaç telefona aynı anda cevap vermekte zorluk çekerken, bu, bilgisayar için sorun olmayacaktır.
Bilgisayarlar, “sayısal kontrollü makinalar” adı verilen diğer aygıtlarla bağlantılı olarak üretimde de kullanılır. Örneğin, bir metal tabakanın çeşitli yerlerden delinmesi ve kesilmesi gerekebilir. Bunun için değişik ölçülerde matkaplar ve aletlerin kullanılması ve tabakanın uygun bir şekilde yerleştirilmesi gerekir. Bilgisayar yardımı ile sayısal kontrollü bir makina, bu işlemi otomatik olarak yapabilir. Aletler isteğe göre otomatik olarak seçilir, oturtulur, döndürülür ve çalıştırılır. Bir metal tabaka üzerinden belirli geometrik şekiller kesilecekse, bu, bilgisayar yardımıyla o şekilde yapılır ki, kesim
sonunda boşa giden tabaka alanı minimum olur. Sayısal kontrollü; makina^’btr kağıt teyp ya da manyetik teyp birimiyle idare edilir. Kontrol teybi ve sayısal kontrollü makina, bir bilgisayar üzerinde bulunur. Yapılacak işlemlerin sırası özel bir programlama dilinde yazılır. Bilgisayar bir derleyici programı kullanarak, bu dildeki programı makinanın anlayacağı komutlara dönüştürür. Bu komutlar, kağıt ya da manyetik teyp üzerinde kodlanmış olarak, bilgisayardan sayısal kontrollü makinaya aktarılır. Tüm bu işlemler, bir kaynak programın derlenmesine çok benzemektedir. Tek fark, sonuçtaki kodlanmış programın, bilgisayarın değilde başka bir ma-kinanın bünyesine uygun olmasıdır.
Daha önce, bilgisayarın kullanıldığı bir alan olarak hava tahminlerini belirtmiştik. Herhangi bir an, hava ile ilgili tüm bilgiler biliniyorsa, belirli bir süre sonra havanın nasıl olacağı hakkında çalışmalar yapılabilir. Eğer rüzgârın kuvveti ve yönü biliniyorsa, havanın bir yönde ne kadar hareket edeceği tahmin edilebilir. Kuşkusuz, bu hava kütlesi değişik sıcaklık, basınç ve nemde diğer bir hava kütlesi ile çarpıştığında, rüzgârın yön ve şiddeti değişebilir. Eğer şu anki bilgiler kullanılarak bir saat sonrasının hava durumu bulunabiliyorsa, bir saat sonrasının bilgileriyle Je daha sonraki saatlerdeki hava durumları kestirilebilir. Başlangıçta ne kadar fazla bilgi okunmuş ve hesaplamalar yapılmışsa, sonuçta yapılan tahmin de o kadar doğruya yakın olacaktır. Burada çok önemli olan konu şudur: Diyelim ki, yarın için bir tahmin yapmak gerekiyor. Bu tahmin için yapılacak çalışmalar ve hesaplamalar eğer iki gün sürüyorsa, kuşkusuz bir değer taşımayacaktır. Hesaplamalar çok olmalı; ancak çabuk yapılmalıdır.
