Parmak izleri

i       i SES 121

Parmak izleri, fertleri tanımlamada, çok uzun zamandan beri kullanılan standart metoddur. Çok daha yenilerde, bir şahısı tanımlamak için ses izini tesbit yoluna gidilmektedir çünkü iki kişinin ses tonu hiçbir zaman birbirini tutmamak­tadır.

Ses izi bir sesin grafik resmidir, tıpkı parmak izinin, parmak uçlarındaki deri kıvrımlarının resminde olduğu gibi. Ses izini alabilmek için, spektrograf denilen bir alet ile ses, gözle görülür bir dalga şekline dönüştürülür; sonra bu alet bu dalgayı, bileşimindeki parçalara ayırır. Bugün bu çalışma gerçekleştirilmiştir. Ses izi de, parmak izi kadar geçerli bir tanımlama aracıdır.

Son zamanlarda, Kolombiya Üniversitesi göz uzmanlarından, ki göz doktorluğunun yanı sıra fizik ve elektronik alanlarında bilgi; bir kurgu-bi­lim yazarı kadar hayal gücü sahibi, biri şöyle diyordu ; Eğer insanlar sesleri ile tanınıyorsa, göz yuvarlarındaki tümörler de aynı şekilde tanımla­nabilir.

Fakat tümörler konuşmaz ki diyeceksiniz. Evet ama, Dr. Jackson Coleman ve Dr. Frederic Lizzi onları konuşturmaktadır, bunu da sesötesi dalgalarını tümörden sektirerek, yansıyan dalga­ları (eko) tümörlerin sesi olarak yapmaktaırlar. Sonra bir spektograf ve bilgisayar kullanarak bu yansımış dalgaların analizini yapıp onları “kilit” numara haline çevirmekteler. Bu numaralar bilgisayarın bellek bankasına verildiğinde, halen bilinmekte olan tümörler ile karşılaştırılmaktadır­lar. Bu yoldan tümörün sadece büyüklüğü, yeri ve tabiatını öğrenmekle kalmayıp, habislik derecesini ve radyasyona veya kimyevi madde­lere olan duyarlılıklarını da öğreniyorlar. Bu bilgiler sağlanınca da neyin-tabii varsa-tümörü yokedeceği ve hastayı tedavi edeceğine bir doktor karar verebilir. Bu alet karanlıkta da göre­bilmektedir. Gözbebeğinin şeffaf olmasını gerek­tiren ışık dalgalarının aksine sesötesi dalgaları donuklaşmış dokulara da işlemektedir. Ve niha­yet, sesötesi dalgaları donuklaşmış dokulara da

işleten aynı prensip ile, bu güçlü fakat kontrol enerji tümör üstüne yoğunlaştırılıp, ameliy etmeksizin tümör yokedilebilir.

Gözkamaştırıcı! ama henüz klinik kullanma safhasında değil! Gerçek bir bilimsel önlem olarak, Coleman metodunun güvence ve geçerli­liği halâ yüzlerce deneyden geçiriliyor. Kendi araştırma ekibi de teşhis, karşılaştırma ve analiz nedenleriyle “kilit” tümör ses izlerini depolamak­la^ pneşgû İler.

Piyasaya çıkarıldığında bu araç, donuklaşmış bir gözde o zamana kadar görülemeyen hastalık­ları kolayca ve dakik olarak teşhisde olağanüstü bir atılım olacak, öyle ümit ediyoruz ki, araç, hastalıklı bölgeyi sadece tesbit ve ölçmeden ötede işlere yarayacak; bıçak yerine bir ses demeti kullanılarak canlı dokudan örnek almak (biyopsi yapmak) ve hatta tümörti yoketmek mümkün olabilecek.

Oradan bakıp dış dünyayı görebildiğimiz gibi, ben de oradan içeri bakıp gözlerin iç dünyası hakkında birçok şey keşfedebilirim. Herhangi bir göz doktoruna hangi aracı tercih ettiğini sorarsanız, hele tercihi bir tek ile sınırlıysa, tereddütsüz oftalmoskopu gösterir. Bu alet doktorun gözbebeğinin içini, gözdibini görmesini sağlar: göz siniri kökü, retinanın atar, toplar damarları, ağ tabakanın ortasında görme­de en hassas nokta (macula).

Eğer bir oftalmaskop aracılığı ile gözünüze bakarsanız, merkezin « tam ortasındaki diskte optik sinirin başını görürsünüz. Ondan, retinanın bütün kısımlarına yayılan milyonlarca sinir telleri çıkar. Bu sinir tellerinden çoğu, maculaya yani diskin sağ yanındaki ufak noktaya ulaşır ki, orası en keskin (merkezî görüş) kaynağıdır. Sihir telleri görülmez, çünkü çok mikroskopiktir. Diskden yayılıyor gibi görünenler retinanın kan damarları­dır. Geniş olanları toplar damar kolları, daha dar olanları ise atar damarlardır. Toplar damarlar ! mavi, atardamarlar ise kırmızı renkte görünürler. Kılcal damarlar, eğer bazı hastalık nedenleri ile genişlememiş iseler, görünecek kadar büyük değillerdir.

SCIENCE DIGESTUm Çeviren: Ruhsar KA,