P.M’den Çeviren: Nüvit OSMA>
| 6 |
Kasım 1978 tarihinde, Afar çöküntüsünde bulunan Ardukoba volkanının püskürmesini gören bilginler ilk defa olarak kıtaların plakaların tektoniği teorisinin öngördüğü şekilde birbirinde ayrıldığına gözleriyle tanık oldular.
Dünyada yaklaşık olarak beşyüz volkan sayılmıştır, bunlardan ellisi bugün de faaliyettedir; ancak 6 Kasım 1978’de genç Cibuti Cumhuriyeti’nde bulunan Afar çöküntüsünde birdenbire ortaya çıkan Ardukoba volkanı gibisine rastlamak çok nadirdir. Olay her bakımdan olağanüstüdür, çünkü jeofizik biliminin tarihinde ilk olarak bilginler kıtaların birbirinde uzaklaşmasını gözleyebilmişlerdir.
Afar bölgesi aslında birbirinden çok yavaş olarak uzaklaşan üç tektonik plakanın ek yerinde bulunmaktadır. Onbeş seneyi aşan bir süreden beri, özellikle bilimsel araştırma gemisi Clomar
AFRİKA KITASI ARABİSTAN’DAN SADECE TEK BİR GÜNDE 1 METRE 20 SANTİMETRE UZAKLAŞTI
Kıtaların birbirinden uzaklaşma hızlan fevkalade yavaş (bir yüzyılda 20-30 cm. kadar) olduğu halde, Ardukoba volkanının püskürmesi Afrika ile Arabistan blokları arasında onarılmaz bir yank meydana getirmiştir.
Ardukoba’mn püskürmesinden önce 900 kadar yer sarsıntısı olmuş ve karşıdaki resimde görülen çatlaklar ortaya çıkmıştır. Halbuki alelade bir günde burada sadece 20-30 kadar sarsıntı olmaktadır. Benzer bir faydan Ardukoba volkanına vücut veren magma yeryüzüne çıkmıştır.
Jeolojik veriler, Afrika’nın bu doğu bölgesinin 65 milyon yıldan beri üç tektonik sistemin etkisi altında olduğunu göstermektedir:
a) Aden Körfezi’nin batıya doğru uzantısı olan Tacurah Körfezi: Dünya Okyanusu’nun yarıklarından birinin ucuna rastlamaktadır.
b) Kızıldeniz Çukuru: Afrika kıtasını Arabistan yarımadasından ayırmakta ve yank bölümü Afar çöküntüsünü meydana getirmektedir.
c) Doğu Afrika yarık vâdisi: Afrika kıtasını kesmektedir (doğrultu:Kuzey kuzeydoğu-Güney güneybatı; Mo- zambik’e kadar).