YERALTI SU BORULARINDAKİ KAÇAKLARI SAPTAMA
Sorun yaratan noktalan kesin ve ekonomik şekilde bulan aygıt
| B |
ir İngiliz firmasının geliştirdiği portatif aygıtın, basınçlı su taşıyan yeraltı borularındaki çatlakların yerlerini çoğu durumda bir metrelik bir toleransla saptadığı ve konvansyonel yöntemlere oranla hem daha kesin sonuç verdiği hem de düzgün topraküstü alanlarda daha az tahribatayol açtığı söyleniyor.
Leak Noise Correlator (Sızıntı Sesiyle Bağlantı Kurucu) denen 650 mm genişlikte, 560 mm derinlikte ve 660 mm yükseklikteki üniteyi 12 V’luk bir akü işletiyor. Şehir suyu dağıtım şebekelerinde genellikle kullanılan çaplardaki metal veya asbest/beton boruların yanısıra, ufak bir değişiklik uygulamak suretiyle plastik boruların kaçaklarını bulma işlemlerinde de yararlanmak mümkün bu aygıttan.
Bağlantı kurucu (korelatör) olan bu aygıt, konvansyonel dedektörler gibi sızıntı sesinin en yüksek olduğu noktayı saptayarak buluyor, çatlağın yerini. Böylece, çatlak borudan gelen sesin, yoğunluğu hiç azalma-çoğalma göstermeden, uzun bir mesafede tekdüze gelmesi veya sesin en yoğun olduğu noktayla çatlağın bulunduğu yerin aynı olmaması, ya da sızıntı sesinin toprak üstünden duyulmayacak kadar hafif oluşu yahut trafik ve benzeri gürültülerin su sesini bastırması bu aletin arızalı noktayla kesin bağlantı kurmasını etkilemiyor. Konvansyonel dedektörleri böyle saptırıcı koşullar altında kullanmak, çoğu kez birkaç çukurun açılmasına, dolayısıyla ekstra masrafa ve topraküstü tahribata yol açıyor.
Korelatörün diğer bir avantajı ise birbirlerine , yakın iki veya daha fazla kaçağı ayrı a.- saptayabilmesi.
Korelatörün işleme düzeni, basınçlı a-a şebekeden kaçan suyun arızalı boru boyunca heı iki yönde de karakteristik bir sızıntı sesi çıkardığı gerçeği üzerine dayandırılmış. Bu sesin yoğunluğu boru çapı, çatlağın biçimi ve büyüklüğü, basıncı gibi faktörlere göre değişiyor ama sei dalgalarının yayılma hızı her türlü ortamda aynı düzeyde kalıyor.
İşlem yürütülürken, birbirleriyle bağlantılı iki transdüsör sızıntının olduğundan şüphelenilen yerin iki tarafındaki valf, yangın musluğu, ana vana gibi boru hattının topraküstü bağlantıları üzerine konur. Transdüsörlerin yakaladığı sızıntı sesi elektrik sinyallerine dönüştürülerek iki ön-amplifikatöre beslenir ve bunlarda güçlendirilen sinyaller bir korelatör üniteye aktarılır. Çapraz-bağlantı tekniğiyle bir transdüsörden gelen sinyaller kademeli oiarak geciktirilip diğer transdüsörden gelen sinyallerle çarpılarak, sonuç bir grafik panosunda varış-süresi karşılığına kaydedilir. Sızıntı sesinin iki transdüsöre varışı arasındaki fark, ses hızı ve iki transdüsör arasındaki mesafe gözönünde tutularak çatlağın bulunduğu nokta hesaplanabilir. Transdüsörler birbirlerinden 250 m uzaklığa kadar yerleştirilebilirler.
İngiltere’den Haberler
