(d. 25 Ocak 749 – ö. 8 Eylül 780), 775-780 arasında Bizans imparatoru.
Babası V. Konstantinos’un ölümünden (775) sonra tahta çıktı. Ertesi yıl, hem ordunun isteği, hem de Senato ile Konstantinopolis (İstanbul) halkının desteğiyle Leon’un küçük oğlu Konstantinos ortak hükümdar ilan edildi. Böylece Leon’un üvey kardeşi “caesar” Nikephoros atlanmış oluyordu. Nikephoros’u başa geçirmek üzere harekete geçenler bastırılarak sürgüne gönderildi. Leon, Bulgarlar arasındaki anlaş-
mazhklardan yararlanarak Bulgar hanı Te-lerig’e Konstantinopolis’e sığınma hakkı tanıdı ve onu kansı Eirene’nin kuzeniyle evlendirdi. Böylece Balkanlar’daki Bizans egemenliğini sağlamlaştırdı. 777-780 arasında da Araplara karşı üç sefer düzenledi.
Hükümdarlığının ilk yıllarında babasının uzlaşmaz İkonoklazm politikasını sürdürmedi. İkon yanlılarına büyük bir hoşgörüyle davrandı, bazılarını piskoposluğa bile atadı. Bu tutumu bir olasılıkla kilise geleneklerine çok bağlı olan kansı Eirene’nin etkisinden kaynaklanıyordu. Ama ölümünden kısa süre önce bu politikasını değiştirerek ikon yanlılanna yönelik ağır baskılar uygulamaya başladı.
Leon V, lakabı ermen! leon (ö. 25 Aralık 820, Konstantinopolis [İstanbul]), 813-820 arasında Bizans imparatoru. Bizans İmpara-torluğu’nda İkonoklazm (tasvir kırıcılık) hareketini yeniden canlandırmıştır.
Bardanes Turkos’la I. Nikephoros arasındaki taht kavgası sırasında (803) önce Bardanes’in, sonra da Nikephoros’un yanında yer aldı. I. Nikephoros ve I. Mikhail dönemlerinde askeri başanlanyla sivrilerek imparatorluğun Anatolikon Theması’nm sfrafego.ç’luğuna (komutan) getirildi. 813’te Bulgarlara karşı düzenlenen sefere katıldı. Ama Mikhail Bulgarlann banş koşullannı kabul etmeyince Leon’un komutasındaki birlikler Adıianopolis (Edirne) yakınlann-daki Versinikia Çarpışması’na katılmayıp geri çekildiler. Leon aynı yılın temmuz ayında I. Mikhail’i devirerek yerine geçti.
Bu arada Bulgar hanı Krum, Konstantinopolis surlanna ulaşmıştı. Bulgarlan geri püskürtmeyi başaran Leon, Krum’un ardılı Omortag’la iki ülke arasındaki sının belirleyen ve 30 yıl süren bir banş antlaşması yaptı. Mart 815’te Patrik Nikephoros’u görevden aldı; ertesi ay da Hiereia Sinodu’ nun (754) İkonoklazma ilişkin kararlannı onaylayan bir sinodu toplantıya çağırdı.
Leon, 820 yılının Ayasofya’da yapılan Noel ayininde, bir gün önce hainlik suçlamasıyla ölüme mahkûm ettiği Amorionlu Mikhail’in yandaşlannca öldürüldü. Mikhail, suikasttan sonra II. Mikhail adıyla tahta çıktı.
Leon VI, lakabı bîlge leon ya da filozof leon (d. 866 – ö. Mayıs 912), 886-912 arasında Bizans imparatoru.
MakedonyalI I. Basileios ile ikinci kansı Eudokia İngerina’nın oğluydu. 870’te ortak imparator ilan edildi. Babasının ölümünden (886) sonra tahta çıktı. Hükümdarlık dönemi Araplar ye Bulgarlarla mücadeleyle geçti. Güney İtalya’da Lombardlara karşı başanlı bir sefer yürüten Başkomutan Nikephoros Phokas’ın (Yaşlı) Balkanlar’da yardıma çağnlmasından sonra Bizans Batı’ da art arda kayıplara uğradı. 902’de Sicilya Araplann eline geçti, Thessalonike (Selanik) Trablus emiri Leon tarafından’yağmalandı, Ege kıyılanyla adalar sık sık Arap korsanlann saldırısına uğradı. Bizans donanmasının gücünü artırmak için alman önlemler sonucunda 908’de Arap donanması Ege’de yenildi. Ama 911-912 yıllanndaki deniz seferinde BizanslIlar Trablus emiri Leon karşısında bozguna uğradılar.
Bizans’ın kuzeydeki düşmanı, Simeon’un yönetimi altındaki Bulgarlardı. Ticari anlaşmazlık nedeniyle Bulgarlarla 894’te çıkan savaşta Bizans, Tuna ile Dinyeper ırmaklan arasındaki bölgede yaşayan Macarlann yardımıyla Simeon’u ateşkese zorladı. Ama Simeon 896’da göçebe Peçeneklerin yardımıyla Bizans’ı yendi. Bizans her yıl Bulgarlara haraç vermeyi kabul etmek zorunda kaldı. 907’de filosuyla Konstantinopolis’e
giden Rus prensi Oleg, Rus tüccarlann durumunu düzenleyen bir antlaşma yapılmasını sağladı. Antlaşma 911’de resmen onaylandı. Erkek vârisi olmadığı için dört kez evlenen Leon kilisenin tepkisini çekti. Patrik Photios’un öğrencisi olan Leon’un bilgin kişiliği askerliğinden daha önemlidir. Yalnızca babasının başlattığı yasa derlemesi Basilika’yı(*) tamamlamakla kalmamış, dinsel ve dindışı sorunlan ele alan birçok kitap yazmıştır. Öteki yapıtlan arasında babası Basileios için yazdığı bir mersiye, ilahiler, vaaz ve söylevler, şiirler ve askeri yazılar yer alır.
León, İspanya’nın kuzeybatı kesimindeki Castilla-León özerk bölgesinde (comunidad autónoma) il. Eski León Kralhğı’nın kuzey kesiminden oluşur. Yüzölçümü 15.468 km2’dir. Kuzeyde yüksek Cantabria Dağlan yer alır. Bu dağlann en yüksek tepesi Torre de Cerredo’dur (2.648 m). Kuzeybatıda sularını Sil Irmağının (río) topladığı bir düzlük olan El Bierzo’da tanmın yerini madencilik almıştır. Meseta Central (Orta Plato) Orbigo Irmağı boyunca verimli şeritlerle bölünen bir çöl niteliğindedir. Ana su toplama bölgesi, Duero (Portekizce Douro) Irmağının bir kolu olan ve Ricoba-yo’da büyük bir baraj alanı oluşturan Esla Havzasıdır.
León, İspanya’da şerbetçiotu üretilen başlıca bölgedir. Öteki önemli ürünler tahıl ve ketendir. İlde aynca kayın, meşe, kestane ormanlarından oluşan kereste kaynaklan vardır. Önemli maden yataklan bulunan bölgede antrasit, demir, bitümlü kömür ve mika çıkartılır. Ponferrada büyük bir kömür ve demir havzasıdır. İlin yönetim merkezi León’daki kimya fabrikalarında antibiyotik üretilir. Nüfus (1986 tah.) 527.493.
León, İspanya’nın kuzeybatı kesiminde, Castilla-León özerk bölgesindeki (comunidad autónoma) León ilinin yönetim merkezi kent. Meseta Central’in (Orta Plato) kuzeybatısında Bemesga ve Torio ırmaklannın kesiştiği bölgede yer alır. Romalılann 7. Gemina Lejyonu’nun karargâhı olarak gelişen kentin günümüzdeki adı da Latince legio (lejyon) sözcüğünden türemiştir. 6. ve 7. yüzyıllarda Gotlann elinde bulunan kent, daha sonra Magriplilere geçti ve 850’ye değin onlann yönetiminde kaldı. 10. yüzyılda I. García sarayım Oviedo’dan buraya taşıyınca, Asturias ve León Kralhğı’nm başkenti oldu. Ortaçağ boyunca, Santiago de Compostela’ya kadar uzanan hac yolu üzerinde önemü bir siyasal, kültürel ve ekonomik merkez işlevi gördü. Çok çeşitli zanaatçı loncalan, ünlü fuar ve pazarlanyla önemli bir ticaret merkeziydi. Kentin eski kesimindeki sokak adlan, ortaçağ kentinin yapısını ve devlet birimlerinin anısını sürdürür. Zengin sanatsal yapılanyla anıtsal bir görünüm taşıyan kent turistlerin ilgisini çeker. Bunlar arasında, özellikle 1199’da gotik üslupta yapılan ve Pulchra Leonina olarak bilinen vitraylanyla ünlü Santa Mana de Regla Katedrali, romanesk San Isidoro Kilisesi (11. yy) ile daha sonra devlet tarafından işletilen bir otele (parador) dönüştürülen Rönesans üslubundaki San Marcos Kilisesi sayılabilir.
Kentin ekonomik etkinliği 16. yüzyılda gerilemiş, ancak 19. yüzyılda madenciliğin gelişmesinden sonra yeniden canlanmıştır.
20. yüzyılın ortalannda León, bir sanayi merkezi olarak yeniden önem kazanmıştır. Nüfus (1990 tah.) belediye, 137.758.
León, Meksika’nın orta kesiminde, kuzeybatı Guanajuato eyaletinde kent. Deniz düzeyinden 1.884 m yükseklikteki Turbio
Irmağı (río) üzerinde verimli bir ovada kurulmuştur. León de los Aldamas’ta ilk yerleşim 1552’de başlamıştır. 1576’da resmen kurulmuş, 1836’da da kent konumu kazanmıştır. Geçmişte büyük taşkınlarla karşılaşan kent, bugün büyük bir barajla korunmaktadır. Kent çevredeki geri bölgeler için önemli bir ticaret ve sanayi merkezi özelliği taşır. Aynca Meksika’nın en zengin tahıl üretim merkezi olarak bilinir. Kentte deri eşya, altın ve gümüş işlemeler, dokuma ürünleri ve sabun üretilir. Ayrıca tabakhaneler ve un değirmenleri vardır. México kentinin kuzeybatısında, Guanaju-ato’nun kuzeydoğusunda yer alan bu kente, kara, hava ve demir yoluyla ulaşım sağlanır. Nüfus (1990) 872.453.
León, Nikaragua’nın batı kesimindeki il. Doğuda Managua Gölü, güneybatıda ise Büyük Okyanusla çevrilidir. Görece engebesiz, topraklan verimli, düzenli yağış alan bir bölgedir. Yüzölçümü 5.234 km2’dir. İlin başlıca ürünleri mısır, pamuk, şeker, susam, pirinç, tütün, sebze, meyve ve peynirdir. Özellikle El Limón yakmlanndaki ya-taklanyla aynı zamanda bir altın madenciliği merkezidir. Santa Rosa del Peñón yakm-lannda da bakır rezervleri bulunur. İlin yönetim merkezi León, kara ve demir yoluyla ulusal başkent Managua’ya ve Chi-nandega kentine bağlanmıştır. İkinci bir demiryolu kuzeydeki El Sauce’u León’a bağlar. Nüfus (1990 tah.) 344.500.
León, Nikaragua’nın batı kesimindeki León ilinin yönetim merkezi kent. 1524’te Managua Gölü kenannda kuruldu. 1610’daki depremden sonra, Sutiaba kutsal tapmağının bulunduğu eski Yerli başkenti-ne taşındı. Granada’mn siyasal ve ticari rekabetine karşın, 1855’e değin İspanyollar-ca oluşturulan ilin ve Nikaragua Cumhuri-yeti’nin yönetim merkezi oldu. İki kent arasındaki çekişme iç savaşlara yol açtı. Bu savaşlar, ABD’den gelen William Walker’in bir ara Nikaragua’da devlet başkanlığını ele geçirmesiyle sonuçlandı. 1978-79 yıllarında hükümet güçleriyle Sandinista gerillalan arasında çıkan yoğun çatışmalar, kent merkezinin büyük bölümünü harabeye çevirdi. León öteden beri ülkenin liberal siyaset ve kültür merkezlerinden biri olarak önem taşımaktadır. León Üniversitesi (kuruluşu 1812) 1952’de Nikaragua Özerk Ulusal Üniversitesi’ne bağlandı. İspanyol Ameri-kası’nın en büyük şairlerinden Rubén Darío, uzun yıllar bu kentte yaşadı. Nikaragua’ mn ikinci büyük kenti olan León, aynı zamanda bir tanm ve ticaret merkezidir. Başlıca ürünleri pamuk, şekerkamışı ve pirinçtir. İhraç amacıyla sığır beslenir; sanayi ürünleri, işlenmiş pamuk; puro, ayakkabı ve saraciyedir. Başkent Managua’ya ve öteki kentlere Pasifik Demiryolu ve bir karayoluyla bağlanır. Nüfus (1985) 100.982.
León, Juan Ponce de bak. Ponce de León, Juan
