Ailenin kurucusu Roger Kemble
(d. 1 Mart 1721, Hereford – ö. 6 Aralık 1802), 1752’de Canterbury’de bir tiyatro topluluğuna girdi. O yıllarda iyi bir oyuncu değildi. Daha sonra Birmingham’da, tiyatro yöneticisi John Ward tarafından işe alındı. Zamanla oyunculuğunu bir ölçüde geliştirdiyse de tiyatro yöneticisi olarak daha başarılıydı. Ward’in kızı oyuncu Sarah’yla evlendi ve 12 çocukları oldu. Çocuklardan sekizi yaşadı; bunlardan beşi de tiyatro dünyasında ün kazandı.
En büyük çocukları Sarah (1755-1831), Roger Kemble’ın kurup yönettiği gezici toplulukta sahneye çıkarak genç yaşta kusursuz bir oyuncu oldu. On sekiz yaşında evlendi ve asıl ününü kocasının soyadıyla yaptı (bak. Siddons, Sarah).
Büyük oğul John Philip Kemble (d. 1 Şubat 1757, Prescot, Lancashire, İngiltere -ö. 26 Şubat 1823, Lozan, İsviçre), döneminin en sevilen oyuncularından ve en önemli tiyatro yöneticilerinden biriydi. Çocukluğu sahnede geçmişti. Fransa’da gördüğü papazlık eğitimi sırasında edindiği katı disiplin anlayışı da oyunculuk tarzını etkiledi. Daha sonra Ingiltere’ye ve tiyatro dünyasına dönerek 1776’da sahneye çıktı. Birkaç yıl taşra kentlerinde oynadıktan sonra 1781’de Dublin’de Hamlet’i canlandırdı. İki yıl sonra aynı rolle Londra’da, Drury Lane Tiyatro-su’nda sahneye çıktı. 1785’te ablası, büyük trajedi oyuncusu Sarah Siddons’la birlikte oynadığı Macbeth’\e büyük bir başan elde etti ve dönemin en gözde sanatçıları arasına girdi. Bunu peş peşe başka başarılar izledi. 1788’de yöneticiliğine getirildiği Drury Lane Tiyatrosu’nda kostüm, dekor ve yönetim alanlarında önemli yenilikler gerçekleştirdi. İlk kez sahnede canlı hayvanlara yer verdi ve su efektleri kullandı. Tiyatroyu devralmış olan oyun yazarı Richard Brinsley Sheridan’la aralannda çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle buradan ayrıldı ve 1803’te Covent Garden’ın yöneticiliğine geçti. Bir bölüm hissesini de aldığı bu tiyatronun 1808’de yanmasıyla maddi açıdan güç duruma düştü. Tiyatro ertesi yıl açıldıysa da, bu kez bilet fiyatlarının yüksekliği tepkilere yol açtı; Kemble uğradığı zarardan kütüphane-
ince akort vidası kuyruk vidası
Keman yayı 1 çıta. 2 Durun (uç). 3 kıl 4 topuk 5 vida
sini satarak ve Nortfîumberland dükünün yaptığı bağışla kurtulabildi. Kemble o dönemde yaygın olan yapay, durağan oyunculuk anlayışının en önemli temsilcisiydi. En ünlü rolleri, Shakespeare’in Julius Caesar’ ındaki Brutus ile Hamlet ve Coriolanus oyunlarındaki başrolleriydi. Gut hastalığına yakalanması ve ünlü oyuncu Edmund
John Philip Kemble, G. Stuart’ın yağlıboya çalışması, y. 1800;
Ulusal Portre Galerisi, Londra
National Portrait Gallery, Londra
Kean’in(*) yeni bir oyunculuk tarzıyla ortaya çıkıp büyük ilgi görmesi üzerine tiyatrodan uzaklaştı. 1817’de Coriolanus rolüyle son kez sahneye çıktı ve yaşamının geri kalan bölümünü kara Avrupa’sında geçirdi.
John Philip Kemble’ın karısı Priscilla da (eö Hopkins; d. 1756, Londra – ö. Mayıs 1845, Leamington, Warwickshire) ünlü bir oyuncuydu. Sahneye ilk kez 1772’de, David Garrick’in topluluğuyla Drury Lane Tiyat-rosu’nda çıkmıştı. Annesi aynı toplulukta oyuncu, babası da suflördü. Priscilla birkaç yıl sonra topluluk oyuncularından William Brereton’la, o ölünce de John Philip’le evlendi (1787). Tiyatro oyunculuğunu özellikle yardımcı rollerle sürdürdü. 1796’da sahneden çekildi.
John Philip’in kardeşi George Stephen Kemble (d. 21 Nisan 1758, Kingston, Herefordshire – ö. 5 Haziran 1822, Durham yakınları, Durham), doğmadan önce de sahnedeydi. Annesi Sarah Kemble, Henry VIII (VIII. Henry) oyunundaki gebe Anne Boleyn rolünü canlandırdıktan sonra doğuma zor yetiştirilmişti. George adını sonradan alan Stephen, ailesinin kimyacı olması yolundaki isteğine aldırmayarak geçici bir tiyatro topluluğuna katıldı. Ünlü Sarah Siddons’ın kardeşi olması iş bulmasını kolaylaştırıyordu. Daha sonra bir süre için oyunculuğu bırakıp yalnızca tiyatro yöneticiliği yaptı.
George Stephen’m 1783’te evlendiği Elizabeth (eö Satchell; d. 1763?, Londra – ö. 20 Ocak 1841, Durham yakınları, Durham), çok yetenekli bir oyuncuydu. Birlikte sahneye çıktıkları yıllar boyunca, her zaman kocasını gölgede bırakmıştı. Kocası ancak taşrada iş bulabildiğinde de tiyatrodaki parlak geleceğini feda ederek onunla gitti.
George Stephen ile Elizabeth’in tek çocuğu olan oğulları Henry Stephen Kemble da (d. 15 Eylül 1789, Londra – ö. 22 Haziran
1836) babası gibi, annesi bir oyundaki rolünü tamamladıktan sonra dünyaya geldi. Gene babası gibi, ailesinin düşündüğünün tersine, Cambridge Üniversitesi’ndeki öğrenimini iki yılın sonunda bırakarak oyunculuğa başladı. Pek yetenekli bir oyuncu değildi. Değişik topluluklarda kendini geliştirmeye çalıştı. Babası George Stephen, Drury Lane Tiyatrosu’nun yöneticisiyken ona kaldırabileceğinin ötesinde roller verdi. Henry Stephen da ortalama bir başarıyla yetindi ve eleştirmenlerin her fırsatta eleştirdikleri bir oyuncu oldu.
Roger ve Sarah Kemble’ın beşinci çocuğu olan Elizabeth (es Whitlock; d. 2 Nisan 1761, Warrington – ö. 27 Şubat 1836) ilk kez 1783’te Drury Lane’de sahneye çıktı. Gelecek için çok şey vaat eden bir oyuncu olmasına karşın, ablası Sarah Siddons’ın yanında ikinci planda kaldı. Tiyatro sahibi ve yöneticisi Charles Edward Whitlock’la evlenerek onunla ABD’ye gitti. Orada Elizabeth Whitlock adıyla çok başarılı geçen bir turne yaptı. 1807’de döndüğü Londra’da coşkuyla karşılandı, ama daha sonra sahnelerde çok az göründü.
Charles Kemble (d. 25 Kasım 1775, Brecknock, Brecknockshire, Galler – ö. 12 Kasım 1854, Londra), Roger ve Sarah Kemble’ın en küçük çocuğuydu. 1792 ya da 1793’te
Charles Kemble, Romeo rolünde,
P. Thomson’ın bir oymabaskısı, y. 1819
R. Mander and J Mıtchenson Theatre Collection
Sheffield’da, Shakespeare’in As You Like It (Nasıl Hoşunuza Giderse/Beğendiğiniz Gibi) oyununda Orlando rolüyle oyunculuğa başladı. Londra’da ilk kez 1794’te, Macbeth oyununda Macbeth’i canlandıran ağabeyi John Philip’le birlikte, Malcolm rolünde sahneye çıktı. Özellikle Shakespeare oyunlarındaki yardımcı rolleriyle dikkati çekti, ama asıl başarılı olduğu alan komediydi. Sahnelediği oyunlardaysa, İngiliz tiyatrosunda ilk kez dekor ve kostümde tarihsel açıdan gerçeğe uygun ayrıntılar kullanmasıyla önem kazandı. Bir dönem Covent Garden Tiyatrosu’nu yönetti. 1832 ve 1834’te başarılı ABD turneleri yaptı. İlerleyen işitme bozukluğundan ötürü 1836’da sahneden uzaklaştı, ama Shakespeare okumalarını 1840’a değin sürdürdü. Gene 1836’da resmî bir görev olan oyun seçiciliğine getirildi ve dört yıl sonra bu görevi oğlu filolog John Mitchell’a bıraktı. Jane Wil-liamson’ın Charles Kemble: Man of the Theatre (Charles Kemble: Tiyatro Adamı) adlı çalışması 1970’te yayımlanmıştır.
Charles’la 1806’da evlenen ve Maria The-resa adıyla tanınan Marie-Therese (eö de Camp; d. 17 Ocak 1774, yiyana – ö. 3 Eylül
1838, Chertsey, Surrey, İngiltere), şarkıcı, dansçı ve oyuncuydu. Müzikçiler yetiştirmiş bir Fransız ailesinin kızıydı. Küçük yaşta İngiltere’ye götürülmüş, altı yaşında dansçı olarak Londra’da sahneye çıkmıştı. On iki yaşında Drury Lane Tiyatrosu’nda oyunculuğa başladı. Bazısında şarkı da söylediği çok çeşitli küçük roller aldı. Charles’la evlendikten sonra da yıllarca onunla birlikte sahneye çıktı.
Charles ve Maria Theresa Kemble’ın büyük kızları, Fanny Kemble adıyla tanınan Frances Anne Kemble (d. 27 Kasım 1809, Londra – ö. 15 Ocak 1893, Londra), hem komedi, hem de trajedide sevilen bir oyuncu olmanın ötesinde, oyunları, şiirleri ve 19. yüzyıl tiyatrosu ve toplumsal tarihine ilişkin önemli bilgiler içeren anılarıyla ünlendi. Gerçekte oyunculuktan hiç hoşlanmıyor, yalnızca paraya gereksinim duyduğu zamanlar sahneye çıkıyordu. Oyunculuğa başla-
167 Kembos Ovası
ması da babasının Covent Garden Tiyatrosu’nun başındayken güç duruma düşüp iflasın eşiğine geldiği bir sırada olmuş, Ekim 1829’da Juliet rolüyle sahneye çıkan Fanny olağanüstü bir başarı elde ederek Covent Garden’a da soluk aldırmıştı. Üç yıl süren bu rahat dönemdeki başarılı kompozisyonları arasında The School for Scandal’ da (Skandal Okulu) Lady Teazle, The Merchant of Venice’ta (Venedik Taciri) Portia ve Much Ado About Nothing’de (Kuru Gürültü) Beatrice yer alıyordu. 1832 ve 1834’te babasıyla birlikte ABD turnelerine katıldı. İkinci turne sırasında Güneyli bir çiftlik sahibiyle evlenerek tiyatrodan koptu. 1847’de İngiltere’ye ve sahneye . döndü; ertesi yıl da boşandı. Daha sonra İngiltere ve ABD’de bir dizi başarılı Shakespeare okuması yaptı. Sahneye son olarak Ekim 1868’de New York kentinde çıktı. 1835’te basılan önemli yapıtı Journal’ın (Günlük) ikinci cildini 1863’te yayımladı. Record of a
Fanny Kemble, Sir Thomos Lavvrence’ın bir resminden A. Chappel’in yaptığı oymabaskı, 1830
R. Mander and J Mitchenson Theatre Collection
Girlhood (1878; Genç Kızlık Notlan), Re-cords of Later Life (1882; Olgunluk Dönemi Notlan) ve Further Records, 1848-1883 ise (1890; Başka Notlar, 1848-1883) otobiyografik yapıtlanydı.
Fanny’nin kız kardeşi Adelaide Kemble (d. 1814?, Londra – ö. 4 Ağustos 1879, Warsash House, Hampshire), oyunculuk yerine müziğe yöneldi ve ünlü bir ses sanatçısı oldu. İtalya’da eğitim gördü ve Venedik’te opera dünyasına parlak bir giriş yaptı. 1835’ten 1842’ye değin profesyonel olarak sahneye çıktı. Turneye çıktığı kara Avrupa’sı ile İngiltere’de, operalardaki rolleri ve verdiği konserlerle büyük övgü topladı. 1842’de bir konser sonrası yaptığı kısa konuşmayla sahneye veda etti.
Kembos Ovası, gembos ovasi ya da göl-ova olarak da bilinir, Akdeniz Bölgesi’nin batı kesiminde, Batı Toros sıraları arasında ova. Şeytan Dağının batısında yer alır. Manavgat’ın kuzeyinde kuzey-güney doğrultusunda 13 km kadar uzanır; en çok 2,5 km’ye çıkan genişliği kuzey ve güney uçla-nnda yalnızca 500 m’dir. Yaklaşık 30 km2’lik bir alanı kaplar.
Kembos Ovası, Mezozoyik (İkinci) Zamana (y. 225-65 milyon yıl önce) ait kalkerli arazide oluşmuş bir polyedir. Temelinde ofiyolitler bulunan ve batıda kırık (fay) hatlanyla sınırlanan ovanın kuzey-güney doğrultusu, tektonik hareketler sonucunda beliren çizgilere uyar. Oluşumda önce tektonik olaylar, ardından karstlaşma etkili
