Allende Gossens

ALLENDE GOSSENS (Salvador), şılili siyaset adamı (Valparaiso 1908 – Santiago 1973). 1932’de tıp fakültesini bitirdi, 1933’te Şili Sosyalist partisi kurucuları arasında yer aldı. 1937’den 1945’e kadar milletvekilliği yaptı; Aguirre Cerda’nın kurduğu Halk cephesi hükümetinde sağlık bakanı oldu (1939-1941 ve 1941-1942). 1943’ten başlayarak Sosyalist partisi genel sekreteri, senatör (1945), sonra senato başkanı ve 1956’da Halk hareketi cephe-.sınin kurucusu oldu. Halk hareketi cep-hesi’nden cumhurbaşkanlığına üç kez aday gösterildiyse de kazanamadı (1952, 1958,1964). 1970’te, 4 eylül cumhurbaşkanlığı seçimlerine sol koalisyonun adayı olarak katıldı. Başkanlığa seçilmesi (kullanılan oyların % 36.3’ünü Ailende, % 34,9’unu muhafazakâr J Alessandrı, °/o 27,8’ini hıristiyan-demokrat R Tomic almıştı), mecliste onaylandı (24 ekim). Ailende, bundan sonra, Halk bırlığı’nın Şili toplumunu kökten değiştirmeyi amaçlayan programını uygulamaya koyuldu: bakırın tümüyle ulusallaştırılması, özel şirketlerin devletçe satın alınması, toprak reformu ve ücretlerin hayli yükseltilmesini de kapsayan çeşitli toplumsal reformlar. Ekonomide bir yıllık bir büyüme görülmesinden sonra durum kötüleşti; ABD’nin baskısı da durumu büsbütün ağırlaştırıyordu. Siyasal çatışmalar kızıştı ve mart 1973’teki milletvekili seçimlerinde Halk birliği oy oranını artırdıy-sa da (% 43) salt çoğunluğu sağlayamadı. Ailende yönetiminin son ayları, aşırı solun Kşkırtmalan ve aşırı sağın yükselen şiddet hareketleri yanında orta sınıfların gitgide sertleşen muhalefetinin gelişmesine ve askeri ayaklanma söylentilerinin yaygınlaşmasına sahne oldu. Askeri kişilerin •’jkümete alınmasına ve haziranda olağanüstü durum ilan edilmesine rağmen general Augusto Pınochet Ugarte yöne-*mındekı ordu,eylülde başkanlık sarayını Bombaladı, kuşattı ve Ailende orada öldü. 3aha sonra, bir askeri cunta iktidara el oydu,