ALP TİGİN; Gazneli Devletinin kurucusu. Sâ-mânoğullan Devletinin hizmetindeyken orduda en küçük dereceden başlayarak Hassa ordusu kumandanlığına ve hâcibü’l-hüccâblığa kadar yükseldi. Abdülmelik’in hükümdârlığı esnâsında fiilen idâreyi eline aldı. Vezirliğe Ebû Ali el-Bel’ami’yi tâyin ettirdi. Fakât vezir, tamâmen Alp Tigin’in tesiri altında kaldığından ondan kurtulmak için Horasan vâliliğine gönderilmesini sağladı (961). Abdülmelik’in ölümü üzerine çocuk yaştaki kardeşi Mansur hükümdâr oldu. Bunun iktidara getirilmesini Alp Tigin istememişti. Bu sebepten Belh şehrine çekildi. Burada Sâmânîler tarafından üzerine gönderilen orduyu yenerek Gaz-ne’ye gitti (962). Gazne’deki yerli hânedanlığı devirerek müstakil bir devlet kurdu. Ölümü hakkında kesin bir târih yoksa da bâzılan 963 de öldüğünü kabûl ederler. Vefâtmdan sonra yardımcısı ve dâmâdı olan Sebüktekin, yerine geçti. Bunun oğlu meşhûr Mahmud Sebüktekin zamânında, Gazne Devleti en parlak devrini yaşamıştır.
