DM DM, Almanya’nın temel para birimi deutsche mark’ın simgesi. Bk. mark, (l) dm, desimilVnin sembolü. || Metre’nin onda biri olan desimetre’nin sembolü. (L) dm2, metre karenin yüzde biri değerindeki desimetre kare’nin sembolü. (L) dm3, metre küp’ün binde biri değerindeki desimetre küp’ün sembolü. (L) D.M.E. sistemi (ing. Distance Measuring Equipment’in kısaltması), çoğunlukla hava seferlerinde kullanılan, uzaklık ve konum belirtms donatımı. — ...
Devamını Oku »
DLUGOSZ (Jan) DLUGOSZ (Jan), lat. Longinus, polonyalı kronikçi (Brzesinka 1415 – Krakow 1480). Krakow rahipler meclisi üyesi, Kazimierz Jagiellonczyk’ın oğullarının eğitmeniydi. Çeşitli diplomatik görevlerde bulundu. Filistin’e gezi yaptı. Başlıca eseri 1455-1480 arasında yazdığı ve 1614’te basılan, 12 ciltlik Foto. X (LAROUS8E) Historiae Polonicae LibrVdir (Polonya Tarihi). [L]
Devamını Oku »
DKAR-RTSİS DKAR-RTSİS («beyaz matematikler»), Çin’den gelen ve «nag-rtsis» (siyah matematikler) diye adlandırılan bilime karşıt olarak Hindistan’dan gelen astronomi bilimine Tibet’te verilen isim. Bu bilimden, sadece astrolojide faydalanılır. (L) dİ, desilitre’nin sembolü. Litre’nin onda biri kadardır, (l) D. L. F., DEVELOPPMENT* LOAN FUND’un baş harflerinden yapılan kısaltma, (l)
Devamını Oku »
DJİLAS (Milovan) DJİLAS (Milovan). Bk. cIlas (Milovan). DJUANGLAR, Çinliler tarafından dağlara (Guang-si) sürülen Güneybatı Çin’in yerli halkı. Djuanglar bugün 6 611000 kişilik bir azınlık meydana getirirler, (l) DJURSLAND, Danimarka’da bölge, Jyl-land’m batısında. Kumlardan ve turba yataklarından meydana gelen oldukça verimsiz bir bölgedir. (L) dk, zaman birimi olan dakika’mn kısaltması. (Baze
Devamını Oku »
DJALMA SANTOS DJALMA SANTOS, brezilyalı futbolcu (Sao Paulo 1927). Sağlam tekniği olan, atletik ve başarılı bir müdafaa oyuncusu. Birkaç defa (özellikle 1958 ve 1962 Dünya kupalarında)’ Brezilya Millî takımına seçildi. (L) DJAO MİNG-FU, çinli ressam (1254-1322), Song imparatorluk ailesi soyundan gelir. Yuen ile işbirliği yaptı ve onun sarayında görev aldı. Eserleri Sung lirizmine karşı bir tepkiyi dile getirir. Yuen çağının ...
Devamını Oku »
DİZYGOTHECA DİZYGOTHECA i. Ağaççık veya küçük ağaç halinde bitki. Yaprakları el parmakları biçimindedir. Pasifik adalarında yetişir. Birçok türleri sıcak limonluklarda yetiştirilir. Başlıca türleri, Dizygotheca Veit-chii, D. Elegantissima, D. Leptophylla. (Sarmaşıkgillerden.) [L]
Devamını Oku »
DİZLİK DİZLİK i. (diz’den diz-lik). Dize geçirilen şey. — Ayakkabıcılık. Bir çizmenin dizi örten kısmı. Dnıeproghes baraj — Ask. Saf halindeki bir kıtanın birbiri arkasında duran erlerine verilen ad. solda, DNIEPER nehri; yukarıda, DOBRUCA (karalanmış bölge) ve civarı — Dy. Birlikte manevra yapabilen vagonların meydana getirdiği grup. — Fels. ve Sosyol. J.—P. Sartre’ın eserlerinde, «collectif» adını verdiği şeyin iç yapısı ...
Devamını Oku »
DİZKAPAĞI DİZKAPAĞI blş. i. Anat. Baldır ile uyluk kemiklerinin birleştikleri yerin ön tarafındaki kemik: Dizkapağımda, kolumda ve başımda bir yığın yara vardı (A.H. Tan-pmar). [Bk. ANSİKL.] |[ Dizkapağı bağı, dört uçlu uyluk kasının alt uç kirişi; dizkapağı kemiğinin alt kenarından kaval kemiğinin ön çıkıntısına uzanır. — Arkeol. Dizkapağı koşusu, yunan heykelciliğinde, bir koşma motifine verilen ad. Bk. ANSİKL. — Patol. ...
Devamını Oku »
DİZİN DİZİN i. (dizmek’ten diz-i-n). Yeni. Bir kitabın içindeki madde veya kelimelerin yerlerini gösteren liste. Bk. İndeks, (m)
Devamını Oku »
DİZ DİZ, İran’da ırmak. Karun’un kolu; 400 km. Büyük bir alavere havuzu meydana getiren baraj; 520 000 kw üreten hidroelektrik J .. . ,, .. fabrika; 150 000 hektarlık araziyi sular. (L) . Evcil hayvanlarda on bacakların bir v__rjon 1. (İnsan bileğine tekabül eder.) [Bk. ?“ANGE, Güney. Kamerun da yet Bdea ¡ki zamanlı bir dizel motorunun zamanlarını gösteren şema dört ...
Devamını Oku »
DİZANTERİ DİZANTERİ i. (fr. dy sen ter ie’den). Ağrılı zine tekabül eder. Üzerindeki deri kıvrı- ve kanlı ishalle beliren, bağırsakta yaralara mına iç diz kıvrımı denir.) Bk. ANSİKL. yol açan bulaşıcı, salgın hastalık. Hastalı- ANSİKL. Anat. Diz, anatomi bakımından Î>” başlıca belirtisi ishaldir, üç bölgeye ayrılır: 1. ön kısım veya diz — ansİkl. Patol. Dizanteri belirtisi göste-kapağı bölgesi; 2. arka ...
Devamını Oku »
DİZKAPAĞI. . — çeş. dey. Diz boyu, dizlere kadar: Mehmed’in tarlası diz boyu oldu (Sabahattin Ali). Diz boyu kar. || Diz çökmek (bükmek), yere dizleri koyarak oturmak: dizel teslim olmak: Düşman diz çöktü. || Diz dize, yere basar, dizler dışa dönük duruştaki, a-birbirine çok yakın bir vaziyette bulunan yafc ve bacaklar geniş bir açı yapacak sekimseler için kullanılır. Diz dize ...
Devamını Oku »
DİZ DİZ i. (esk. türk. f/z’den). Uyluk ile bal- Arkadaki iki çapraz bağ (biri ön, biri ar- Dizanteri çeşitleri Dizanterinin bir kaçıdır kemiklerinin birleştiği yer: Türkiye’de ka) uyluk kemiğinin lokmaları arasından . yapılma kadın çoraplarına, eğer o vakit kaval kemiğinin tablasına uzanır. Diz ekle- Ç * • kadınlar dizlerine kadar açık gezebilselerdi mi sadece bükülme ve açılma hareketleri Basilli veya ...
Devamını Oku »
DİZÇEK DİZÇEK i. (diz’den diz-çek). Osmanlı imparatorluğunda savaşan askerlerin, dizlerini korumak için, bacaklarının üst kısmına taktıkları zırh, (m)
Devamını Oku »
DİZDAR DİZDAR blş. i. (fars. diz, kale ve -dar, tut an’d an diz-dâr). — ANSİKL. Tar. Osmanlı imparatorluğunda kale merkez kumandanına dizdar denirdi. Dizdarlık, ikinci dereceden askerî bir görevdi, imparatorluğun kuruluşundan itibaren teşkilâtta yer alan dizdarlar, önce kalenin savunucusu durumundaydılar, sonra askerî teşkilâtın gelişmesi, kalelerin onarılması, topların korunması görevleri de onlara verildi. Bunlar turnacı, zağarcı, samsun-cu ortalarının dışındaki orta kumandanlarından ...
Devamını Oku »
DİZ DİZ yüklüğüne olduğu gibi, satır aralarına, boşluklara ve her çeşit dizgi hesap ve ayarlarına da bu birim uygulanmıştır. Makinenin fotoğraf ünitesi kısmında, üzerinde matrisler bulunan bir molt (disk) aralıksız döner; bir stroboskop* flaşı zaman zaman bu dönüşü optik olarak durdurur ve gereken harflerin fotoğrafını çeker. Bir Linotype yapımı olan , dört ayrı üniteyi biraraya getiren bir bütündür: bir klavye, ...
Devamını Oku »
DİZGİ dizkapağı kemiği (anat.j Jan OLUGOSZ dizel motorlarında, silindir sayısı 1-16 ara- atılması için pistonun yaptığı birinci ve fotoğrafçılık metotlarının bütünü. (Bu fi-sında, silindir çapları 9-18 sm arasında dördüncü hareket arasındaki iki hareket de lim veya kâğıttan baskı klişeleri elde edi-değişir; krank mili dakikada 1 200 ile 4 000 işlemin tamamlanması için gerekli olan ha- lir.) [Eşanl. fotodİzgI.] (Bk ansİkl ...
Devamını Oku »
DİZEL DİZEL i. (mucidi Rudolf Diesel’in adından). Mekan. Gazoil veya ağır yağlarla çalışan içten yanmalı motor. (dİzel motoru, AĞIR YAĞ MOTORU, ENİEKSİYONLU MOTOR da denir). || Dizel-elektrik lokomotifi, dizel motoruyle çalışan lokomotif. Dizel motoru bir elektrik jeneratörünü tahrik eder, jeneratör de dingillere kumanda eden motorları besler. || Dizel-hidrolik lokomotifi, bir Foto. S. Erktltç (MEY D AS) dizel motoru tarafından sağlanan ...
Devamını Oku »
DOĞU 423 doğrultma (denize.) doğrultma (topogr.) DOĞU 424 Yaşar DOĞU _ Ast. Güneş ve diğer gökcisimlerinin doğduğu ufuk yarım dairesi içinde ve gözlem yerinin meridyenine inen dikme üzerinde bulunan ana yön. — Coğ. Avrupa’nın batı kısmına göre doğuda kalan kıta ülkelerinin tümü (bütün Asya, Kuzeydoğu Afrika’nın bir kesimi ve eski bir anlayışa göre Balkan yarımadasının bir bölümünü içine alır). ı ...
Devamını Oku »
DOĞURTMA DOĞURTMA i. (doğurmak’ tan doğ-u-r-t-ına). Doğurtmak eylemi, doğurmasını sağlama: Doğurtma ve yıkama ameliyesi bittikten sonra, hasta bakıcı kadınlarla dadı, çocuğu doktor paşanın eline verdiler (Vâ-Nû). ♦ Doğurtmak ettrg. f. Doğurmasını sağlamak. (ml)
Devamını Oku »