BEYAZ ISIRGAN OTU

BEYAZ HURFE, SU TERESİ CİRCİR

Arabçası : Karsıı Mai, Hab er-Reşâd, KurretiiTAyn, Ebu Hançer, Havr-el Ma’.

Farsçası : Esned. Lâtincesi : Masturtium fıcinale.

Yetiştiği yer ve çeşitleri: İki çeşittir. Sulak yerlerde ve yol kenarlarında yetişir.

Kullanılan maddesi: Tohumu ve yaprağı

Tıbbî Özellik ve Faydaları:

a) Bir çeşidinin yaprağı ıspanak yaprağına benzer. Diğer çeşidinin yaprağı çok ince ve ufaktır. Birinci cinsinin tohumu beyaz, İkincisinin ise kırmızıdır. Beyazının harareti kırmızı olanından azdır. İki cins de Kerdüme nev’indendir. Yaprağı da tohumu kadar kuvvetlidir. Yalnız taze yaprağının kuvveti daha zayıftır. İçilecek miktarı 3 dirhemdir (10 gr.). Bazı kimseler göğüse ve mideye fazlası zarar verir derlerse de bunun da muslihi şekar, gülsuyu, ribas ve utruc’dur. Bedeli hardal ve cırcır tohumudur.

b) Arpa unu ve sirke ile karıştırılıp siyatik ve sert urlara yakı yapılsa faydası görülür.

c) Kırlangıç kanı ile karıştırılıp behak (vücuttaki lekeler) ve zift ile kafışımı baştaki yaralara sürülürse iyi gelir.

ç) Yumurta ile iki dirheminin (7 gr.) karıştırılıp yenilmesi göğüs ağrılarını geçirir. İshalin çeşitlerine ve ağrılarına faydalıdır. Eğer ishal fazla ise, biraz mazı, bir miktar Gülnar, yahut Nar kabuğu karıştırmalıdır. Ayni zamanda hastanın harareti de fazla ise içtiği suya 1 dirhem (4 gr.) tere tohumu koymak lâzımdır. Suda kızdırılmış bir demiri bunun suyuna kat’iyyen sokmamalıdır.

d) İştihayı artırır ve şehveti çoğaltır. Saç dökülmesine mani olur.

e) Cerahatli şişlere, yaralara ve siyatiğe sürülse faydası görülür. Böbreğe ve mideye çok iyi gelir.

f) Balla karıştırılıp yense, öksürüğe, kalça kemiği ağrılarına iyi gelir.

g) Tütsüsü de zehirli böcekleri öldürür.

ğ) Dalak salabeti için yenilse ve dıştan balla karıştırılıp kullanılsa iyi gelir, vücuttaki gevşeklik ve pörsüklük (istirhâ’) hastalığını önler. Zehirli böceklerin soktuğu yere sürülse iyi gelir.

h) Sabun ve balla karışımı çıbanları deşer. Yine balla karıştırılıp dalak hastalıklarına, uyuza, başta çıkan çıbanlara, temreye fayda verir.

i) Suyunun tuzla karıştırılıp temreye sürülmesi iyi gelir. 5 dirhemi (20 gr.) içilse ishal yapar ve kulunçları açar, bağırsaktaki yaralan iyi eder. j) Döğüp sabun yahut balla kanştırıp yüzde olan lekelere sürülse yüzü tertemiz yapar.

k) Kavrulup yenilse kabızlık yapar.