Bir Darbenin Anatomisi

1876 darbesi, sonradan Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiye’sinde yapılan diğer askerî darbelere örnek oluşturduğu için çok önemlidir. Ayrıca Türkiye’nin bugünkü sınırları, sosyal ve kültürel yapısı üzerinde derinlemesine tesirleri vardır. Darbe sonrasında, Hüseyin Avni Paşa, Fransız yazar Charles Mismer’e şöyle diyordu؛ “Darbeyi ben yapıtım. Bazı arkadaşlarım benim yaptığım emr-i vakiden sadece istifade ettiler. Siz İngilizler ve Fransızlar, Mithat Paşayı çok tutarsınız ama ona bile darbenin ancak bir kısmını ifşa ettim. Zira sarhoş olduğu zamanlar dilini tutamaz, her türlü sırrı ağzından kaçırır.” 1979 Eylülü’nde kaleme alınan bu kitap 1982’ye kadar sakıncalı görülüp yayınlatılmadı. O tarihten bu yana birçok baskısı yapılan kitapta 1876 askerî darbesi, Sultan Abdülaziz Han’ın tahttan indirilmesi ve ölümü bütün teferruatıyla ele alınmış. Eserde o devrin bütün şahitlerinin ifadeleri birinci elden kaynak ve vesikalara dayandırılarak okuyucunun istifadesine sunulmuş.